(TAP) - Một thẩm phán liên bang tại Boston (bang Massachusetts) đã yêu cầu lệnh chính quyền ông Donald Trump khôi phục chức vụ cho hơn 1.300 nhân viên Bộ Giáo dục Hoa Kỳ (ED), sau quyết định cắt giảm biên chế gây tranh cãi được công bố hồi tháng 3. Đáp lại, Nhà Trắng đã chỉ trích phán quyết trên, tuyên bố sẽ kháng cáo khẩn cấp.
Trong phán quyết được ban hành ngày 22/5, Thẩm phán Toà án liên bang thành phố (Boston Municipal Court) thuộc bang Massachusetts – ông Myong Joun nhấn mạnh, Bộ Giáo dục (Department of Education, viết tắt: ED) cần duy trì khả năng thực hiện các chức năng và nghĩa vụ được luật pháp quy định. Thẩm phán này cho rằng, việc cắt giảm nhân sự khiến cơ quan không thể đáp ứng những yêu cầu do Quốc hội đặt ra. Như TAP News từng thông tin, trước đó vào ngày 11/3, ED đã thông báo kế hoạch sa thải gần một nửa lực lượng nhân sự sau chính sách cắt giảm liên bang của Tổng thống Donald Trump, do Bộ Hiệu quả Chính phủ” (Department of Government Efficiency, viết tắt: DOGE) thúc đẩy. Động thái này đã nhanh chóng vấp phải làn sóng phản đối từ các tiểu bang và tổ chức giáo dục. Đến ngày 13/3, ghi nhận 21 tiểu bang bao gồm Michigan, Nevada và New York đã cùng nhau đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn kế hoạch.
Thẩm phán Toà án liên bang Massachusetts cho rằng, việc cắt giảm nhân sự khiến cơ quan không thể đáp ứng những yêu cầu do Quốc hội đặt ra (Nguồn: Department of Education)
Căng thẳng tiếp tục leo thang khi lãnh đạo Nhà Trắng ký sắc lệnh hành pháp ngày 20/3 nhằm giải thể ED. Theo đó, nhiều tổ chức đại diện cho người làm trong lĩnh vực giáo dục, bao gồm Liên đoàn Giáo viên Hoa Kỳ (American Federation of Teachers) cũng tham gia kiện tụng nhằm cứu lấy cơ quan. Thẩm phán Myong Joun cho rằng, lệnh cấm sơ bộ của Tổng thống liên quan đến ED đã khiến 7 trong số 12 văn phòng thực thi quyền công dân bị đóng cửa. Các văn phòng này có nhiệm vụ bảo vệ học sinh trước hình thức phân biệt đối xử, bao gồm cả trên cơ sở chủng tộc và khuyết tật. Ngoài ra, toàn bộ nhóm phụ trách xử lý đơn xin hỗ trợ tài chính sinh viên thông qua chương trình “Đơn xin trợ cấp liên bang cho sinh viên miễn phí (Free Application for Federal Student Aid, viết tắt: FAFSA) cũng đã bị loại bỏ. CNBC News dẫn lời chuyên gia giáo dục Mark Kantrowitz nói rằng, khoảng 17 triệu gia đình nộp đơn qua hệ thống này hằng năm
Người từng giữ chức Thứ trưởng ED nhiệm kỳ trước – ông James Kvaal cho rằng, yêu cầu khôi phục chức vụ cho hơn nhân viên ED là tin tốt cho sinh viên. Cựu giới chức này nói, các trường đại học đã cảnh báo rằng việc sa thải nhân viên sẽ đe dọa tới khả năng hỗ trợ tài chính cũng như khiến hàng triệu người vay rơi vào nguy cơ vỡ nợ. Chuyên gia giáo dục Mark Kantrowitz đánh giá, phán quyết của Thẩm phán Myong Joun dường như cũng đề cập đến việc chặn đứng kế hoạch của chính quyền ông Trump khi chuyển danh mục cho vay sinh viên trị giá 1,6 nghìn tỷ USD từ ED sang Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ (Small Business Administration).
Nhà Trắng tuyên bố, kế hoạch cải tổ Bộ Giáo dục sẽ giúp cơ quan này hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời nói sẽ kháng cáo khẩn cấp (Nguồn: X “@WhiteHouse”)
Về phía Nội các, Phó trợ lý thư ký phụ trách truyền thông của ED – bà bà Madi Biedermann đã chỉ trích phán quyết trên. Trong một tuyên bố gửi CNBC cùng ngày (22/5), đại diện ED cho rằng, thẩm phán đã vượt quá quyền hạn khi ban hành lệnh dựa trên những cáo buộc thiếu công bằng, đồng thời khẳng định kế hoạch cải tổ sẽ giúp cho cơ quan Chính phủ hoạt động hiệu quả hơn. Bà Madi Biedermann tuyên bố, chính quyền sẽ kháng cáo khẩn cấp. Trên thực tế, đây không phải lần đầu tiên, ED chịu áp lực ngừng hoạt động từ chính quyền. Được thành lập vào năm 1979 dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, ED từng đối mặt trước đề xuất giải thể bởi các nhà lãnh đạo tiền nhiệm, điển hình như ông Ronald Reagan - Tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, cho đến nay, các hành động pháp lý và phản ứng xã hội vẫn đang giữ cơ quan này tồn tại.
Danny Tran
