(TAP) - Chiều ngày 6/10 (theo giờ Việt Nam), giải thưởng Nobel Y sinh năm 2025 chính thức được trao cho ba nhà khoa học đến từ Hoa Kỳ và Nhật Bản, nhờ công trình nghiên cứu về cơ chế dung nạp miễn dịch ngoại vi.
Theo thông cáo báo chí đăng tải trên cổng thông tin Giải thưởng Nobel, vào 11 giờ 30 phút giờ địa phương (16 giờ 30 phút giờ Việt Nam), Hội đồng Nobel tại viện Karolinska tiến hành công bố các nhà khoa học giành giải Nobel Y sinh năm nay. Giải thưởng này thuộc về công trình nghiên cứu “cơ chế dung nạp miễn dịch ngoại vi” của Mary E. Brunkow (Viện Sinh học Hệ thống Seattle, Hoa Kỳ); Fred Ramsdell (Công ty Công nghệ Sinh học Sonoma Biotherapeutics, Hoa Kỳ) và Shimon Sakaguchi (Đại học Osaka, Nhật Bản). Giải thưởng trị giá 11 triệu krona Thuỵ Điển (gần 1,2 triệu USD) sẽ chia đều đến những người đoạt giải.
Ba nhà khoa học đạt giải Nobel Y sinh 2025. Nguồn: The Nobel Prize
Hội đồng Nobel cho biết, nghiên cứu từ ba nhà khoa học giúp lý giải cơ chế điều hoà miễn dịch. Theo đó, họ phát hiện một loại tế bào mang tên “tế bào T điều hoà” (regulatory T cells). Nó đóng vai trò như “người gác cổng”, đảm bảo hệ miễn dịch chỉ tấn công những tác nhân gây bệnh mà không phá huỷ mô chính cơ thể. Bởi nếu không kiểm soát, hệ miễn dịch cũng có thể gây ra các phản ứng tự miễn, dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng.
Ngoài ra, công trình do Giáo sư Mary E. Brunkow phụ trách giúp xác định biến đổi ở gen FoxP3. Đây là một loại gen then chốt ảnh hưởng đến hoạt động tế bào T điều hoà. Nói cách khác, khi FoxP3 bị lỗi, hệ thống miễn dịch sẽ mất khả năng kiểm soát, gây rối loạn miễn dịch.
Thông cáo báo chí về giải thưởng Nobel Y sinh 2025. Nguồn: The Nobel Prize
Chủ tịch Hội đồng Nobel Olle Kämpe nhận định, những khám phá của họ giúp chúng ta hiểu rõ cách thức hoạt động hệ thống miễn dịch và lý do tại sao không phải tất cả mọi người đều mắc phải bệnh tự miễn nghiêm trọng”. Phát hiện này đặt nền móng cho lĩnh vực nghiên cứu hoàn toàn mới trong giới y học. Nó cung cấp nền tảng vững chắc cho nhiều ứng dụng lâm sàng điều trị bệnh tự miễn và ung thư, đặc biệt ngăn ngừa biến chứng sau khi cấy ghép tạng.
Giải thưởng quốc tế Nobel do Quỹ Nobel tại Stockholm lập ra từ năm 1901, dựa trên tài sản nhà phát minh kiêm doanh nhân Thụy Điển Alfred Nobel. Đến nay, Hội đồng Nobel trao tổng cộng 115 giải thưởng Y sinh. Tuần lễ Nobel 2025 tiếp tục với nhiều lĩnh vực khác như Vật lý (ngày 7/10), Hóa học (ngày 8/10), Văn học (ngày 9/10), Hòa bình (ngày 10/10), Kinh tế (ngày 13/10).
Mie Dương