(TAP) - Bộ Môi trường New Zealand (Ministry for the Environment/Manatū Mō Te Taiao, viết tắt: MMTT) vừa công bố báo cáo môi trường mới, cảnh báo các vùng biển xung quanh đang ấm lên nhanh hơn nhiều hơn mức trung bình toàn cầu. Đứng trước điều kiện thời tiết cực đoan, New Zealand đang phải đối mặt những tổn hại nghiêm trọng do biến đổi khí hậu gây ra.
Báo cáo mang tên “Our Marine Environment” công bố bởi MMTT là báo cáo định kỳ cập nhật sau mỗi 3 năm, tổng hợp số liệu thống kê, dữ liệu, nghiên cứu trong 5 lĩnh vực: (1) Không khí; (2) Khí quyển, khí hậu; (3) Nước ngọt; (4) Đất liền; (5) Biển. Báo cáo nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về môi trường biển New Zealand. Trên trang chính thức MMTT ngày 8/10 (giờ địa phương), “Our Marine Environment 2025” nhấn mạnh tình trạng đáng lo ngại của đại dương và vùng ven biển do hiện tượng nước biển ấm lên, mực nước dâng, sóng nhiệt biển tăng cùng tình trạng axit hóa đại dương, tất cả đều là hệ quả từ quá trình nóng lên toàn cầu.
Báo cáo “Our Marine Environment” do MMTT công bố là báo cáo định kỳ cập nhật sau mỗi 3 năm. Nguồn: Manatū Mō Te Taiao
Ở phần 4: “Marine” (Biển) thuộc báo cáo, nhóm nghiên cứu MMTT khẳng định môi trường biển New Zealand có vai trò quan trọng trong bản sắc văn hóa quốc gia. Đại dương một mặt tạo ra không gian sống cho các loài sinh vật biển, một mặt góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện nền kinh tế người dân thông qua hoạt động đánh bắt hải sản. Tuy nhiên, môi trường biển hiện đối mặt trước những áp lực từ chính hoạt động sinh kế và đặc biệt còn từ biến đổi khí hậu.
Môi trường biển New Zealand tạo ra không gian sống cho các loài sinh vật, góp phần cải thiện nền kinh tế người dân thông qua hoạt động đánh bắt hải sản. Nguồn: Manatū Mō Te Taiao
Chi tiết hơn, báo cáo thông tin New Zealand đang phải gánh chịu hậu quả nặng nề do vị trí địa lý nằm giữa đại dương, khiến nước này dễ bị tác động bởi sự thay đổi khí quyển cùng dòng hải lưu. Từ năm 1982 đến 2023, nhiệt độ bề mặt biển tại bốn vùng đại dương xung quanh New Zealand tăng trung bình từ 0,16 đến 0,26°C mỗi thập kỷ, cao hơn 34% so với mức trung bình toàn cầu. Tờ The Guardian ngày 8/10 dẫn lời Tiến sĩ Alison Collins, Cố vấn trưởng khoa học MMTT chia sẻ: “Nước biển ấm lên sẽ tác động mạnh đến hệ sinh thái, chuỗi thức ăn, san hô, bọt biển, tảo bẹ, nhiều loài cá”. Bà nói thêm, tình trạng axit hóa, nhiệt độ tăng đang gây thiệt hại nặng nề ngành nuôi trồng thủy hải sản - lĩnh vực đóng góp hơn 1,1 tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế New Zealand.
Từ năm 1982 - 2023, nhiệt độ bề mặt biển tại bốn vùng đại dương xung quanh New Zealand tăng trung bình từ 0,16 đến 0,26°C mỗi thập kỷ. Nguồn: Manatū Mō Te Taiao
Báo cáo cũng chỉ ra ranh giới giữa dòng nước lạnh cận Nam Cực và dòng nước ấm cận nhiệt đới, đã dịch chuyển 120 km về phía tây, đánh dấu lần đầu tiên người ta ghi nhận sự thay đổi quy mô lớn trong hệ thống lưu thông đại dương quanh quốc đảo. Bên cạnh đó, nhiệt độ đại dương tăng khiến nước giãn nở, kết hợp hiện tượng băng tan làm mực nước biển dâng cao. Tại New Zealand, mực nước biển so với đất liền đang tăng nhanh hơn ở một số khu vực do hiện tượng sụt lún đất. Nhóm nghiên cứu dự báo mực nước biển sẽ tăng thêm 20 - 30 cm vào năm 2050, mức tăng sẽ đạt tới 30cm ở nhiều khu vực khác, khiến những cơn bão từng được xem là “100 năm có một” có thể bắt đầu xảy ra hằng năm.
Trước tình hình thời tiết cực đoan, báo cáo ước tính 219.000 ngôi nhà (trị giá 104 tỷ USD) nằm trong vùng nguy cơ ngập lụt; hơn 15 tỷ USD cơ sở hạ tầng bị hư hại; khoảng 1.300 ngôi nhà ven biển đối mặt trước nhiều thiệt hại nghiêm trọng. Ngoài ra, thủy điện, nguồn cung cấp khoảng 60% điện năng của New Zealand cũng dự kiến bị ảnh hưởng bởi thay đổi lượng mưa, giảm tuyết tan, làm giảm độ ổn định nguồn năng lượng. Báo cáo khẳng định, mặc dù nhiều số lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp phụ thuộc rõ rệt hơn vào môi trường, nhưng mọi lĩnh vực kinh tế đều chịu tác động từ tài nguyên thiên nhiên, hệ sinh thái ở mức độ nào đó. Các ngành như nông nghiệp, làm vườn, lâm nghiệp, du lịch, thủy sản đều đối mặt trước rủi ro từ biến đổi khí hậu.
Báo cáo ước tính 219.000 ngôi nhà (trị giá 104 tỷ USD) nằm trong vùng nguy cơ ngập lụt; hơn 15 tỷ USD cơ sở hạ tầng có thể bị hư hại. Nguồn: Facebook “Global Disasters News”
Cuối cùng, báo cáo nhận định việc ứng phó tác động dài hạn của biến đổi khí hậu đòi hỏi chiến lược thích ứng bền vững, những giải pháp dựa vào thiên nhiên. Áp lực tích tụ lên hệ sinh thái cùng sự suy giảm cảnh quan yêu cầu loạt biện pháp phản ứng đồng bộ. Chẳng hạn, khôi phục, cải thiện vùng đất ngập nước có thể mang lại lợi ích lâu dài, tiết kiệm chi phí, đồng thời giúp bảo vệ nhà ở, sinh kế, hệ sinh thái. Giải pháp này góp phần tăng cường khả năng thích ứng, bảo đảm sự bền vững cho hệ sinh thái, cộng đồng New Zealand.
Vu Ha