(TAP) - Một nghiên cứu mới từ Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) cảnh báo, mặc dù trí tuệ nhân tạo (AI) mở ra nhiều cơ hội phát triển, nhưng cũng có nguy cơ làm gia tăng khoảng cách giàu - nghèo trên toàn cầu. Phần lớn lợi ích từ AI nhiều khả năng sẽ tập trung vào các quốc gia giàu, nếu không có những chính sách hỗ trợ kịp thời giúp các nước đang phát triển tiếp cận công nghệ hiện đại, nâng cao kỹ năng cần thiết.
Ngày 2/12, Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) phát đi báo cáo nêu rõ, phương Tây đang hiện đại hóa nhanh chóng, khiến nhiều khu vực khác trên thế giới dần bị bỏ lại phía sau. Sự khác biệt trong tiến trình hiện đại hóa không chỉ xuất phát từ năng suất hay mức tăng trưởng kinh tế, mà phần lớn chịu ảnh hưởng từ tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đối với đời sống con người. UNDP đánh giá, AI mang đến nhiều lợi ích thiết thực, từ hỗ trợ nông nghiệp, đọc X-quang nhanh chóng, dự báo thời tiết chính xác, đến giúp các vùng thường xuyên chịu thiên tai đánh giá rủi ro kịp thời. Những hệ thống AI phân tích dữ liệu về nghèo đói, sức khỏe và thiên tai, giúp đưa ra các quyết định minh bạch, hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, tờ Associated Press (AP) ngày 2/11 dẫn lời nhà nghiên cứu từ Trường Kinh tế London (London School of Economics) - ông Michael Muthukrishna quan ngại, con người quá phụ thuộc vào công nghệ. Chuyên gia đánh giá, các cộng đồng thiếu kỹ năng, điện, internet hoặc người lớn tuổi, người di dời vì chiến tranh, thiên tai đều có nguy cơ bị “loại trừ” khỏi thế giới số. Nguyên nhân vì nhóm này chủ yếu thuộc những quốc gia đang hoặc kém phát triển nên khó tiếp cận, sử dụng hiệu quả công nghệ mới. Mặc dù vậy, ngay cả ở nước phát triển, họ cũng đối mặt thách thức không nhỏ khi trung tâm dữ liệu AI thường tiêu thụ nhiều điện, nước, gây lo ngại về môi trường. Kèm theo đó là rủi ro đạo đức, quyền riêng tư, tấn công mạng và sự lan truyền bởi deepfake.
Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc lo ngại, phần lớn lợi ích từ AI đang rơi vào tay những quốc gia giàu, trong khi những quốc gia đang phát triển lại khó tiếp cận công nghệ. Nguồn: United Nations Development Programme
Báo cáo của UNDP ngày 2/12 cảnh báo thực trạng đáng lo ngại: trong khi Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore nắm lợi thế lớn về AI, khoảng một phần tư khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vẫn chưa tiếp cận được internet. Kinh tế trưởng UNDP - ông Philip Schellekens nhấn mạnh rằng, nếu không sớm thu hẹp khoảng cách này, hàng triệu người sẽ bị hạn chế việc sử dụng đồ dùng công nghệ, thanh toán số, tiếp cận giáo dục phù hợp, dẫn đến nguy cơ tụt hậu lâu dài. Ông khẳng định nhu cầu cấp thiết về minh bạch, quy định hợp lý để ứng dụng AI một cách công bằng.
UNDP kêu gọi các chính phủ tăng cường đầu tư vào hạ tầng số, giáo dục, cạnh tranh lành mạnh, chính sách bảo vệ xã hội, nhằm biến AI thành công nghệ dễ tiếp cận cho mọi người, giúp mọi cộng đồng hưởng lợi, đồng thời bảo vệ các nhóm dễ tổn thương nhất.
Chính phủ các nước cần đầu tư mạnh hơn, đảm bảo ai cũng có thể tiếp cận công nghệ AI. Nguồn: pexels
Mobius Nguyen