(TAP) - Những năm gần đây, ngành sản xuất tại Hoa Kỳ đối mặt với tình trạng sụt giảm việc làm nghiêm trọng, bất chấp nỗ lực thúc đẩy từ chính quyền. Chuyên gia cảnh báo sự bất ổn này liên quan đến tác động từ chính sách áp thuế, nỗ lực truy quét nhập cư cùng xu hướng tự động hóa sau đại dịch.
Chính sách áp thuế khiến doanh nghiệp ngại tuyển dụng?
Theo số liệu chung do Cục thống kê Lao động (Bureau of Labor Statistics, viết tắt: BLS) thuộc Bộ Lao động Hoa Kỳ (Department of Labor, viết tắt: DOL) công bố, tính đến ngày 9/9/2025, số việc làm sụt giảm trong ngành sản xuất lên tới con số 33.000. Những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất bao gồm sản xuất hàng hóa lâu bền như: ô tô, thiết bị gia dụng, đồ điện tử.
Số liệu chung do Cục thống kê Lao động Hoa Kỳ cập nhật ngày 9/9. Nguồn: Bureau of Labor Statistics
Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis ngày 5/9 thông tin rằng, lĩnh vực sản xuất tại Hoa Kỳ đang chứng kiến một xu hướng giảm việc làm kéo dài không ngừng nghỉ hàng thập kỷ. Cụ thể, thời điểm năm 1970, ngành sản xuất từng giữ vai trò trụ cột nền kinh tế khi sử dụng tới 19,5 triệu lao động. Tuy nhiên, đến tháng 8/2025, con số ấy sụt giảm mạnh, chỉ còn khoảng 12,7 triệu người. 7 triệu việc làm ở lĩnh vực sản xuất tại Hoa Kỳ biến mất sau hơn 55 năm, phản ánh một cuộc chuyển mình sâu sắc.
Ngân hàng Dự trữ Liên bang khu vực St. Louis nhận định, xu hướng giảm việc làm ở lĩnh vực sản xuất vốn kéo dài hàng thập kỷ qua. Nguồn: Federal Reserve Bank of St. Louis
Báo cáo mới do Trung tâm Tiến bộ Hoa Kỳ (Center for American Progress, viết tắt: CAP) công bố ngày 5/9 cho thấy, chỉ riêng tháng 8, hơn 12.000 việc làm ngành sản xuất bị cắt giảm. Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng trên là chính sách áp thuế của chính quyền ông Trump. Ban đầu mức thuế mới được Hoa Kỳ áp lên hàng chục quốc gia nhằm mục tiêu bảo vệ người lao động nội địa, khuyến khích doanh nghiệp chuyển sản xuất về nước. Tuy nhiên, thực tế các doanh nghiệp mà CAP khảo sát nhận định chi phí tăng cao cùng sự thiếu rõ ràng ở một số chính sách khiến họ gặp khó khăn để lên kế hoạch dài hạn, trở nên ngần ngại tuyển dụng thêm nhân công.
Trung tâm Tiến bộ Hoa Kỳ cho biết, chỉ riêng tháng 8, hơn 12.000 việc làm ở ngành sản xuất bị cắt giảm. Nguồn: Center for American Progress
Báo cáo từ CAP cũng dẫn lời chuyên gia kinh tế Sara Estrep chia sẻ rằng, sự lỏng lẻo ở chính sách khiến những công ty phải “đứng nhìn” thay vì mở rộng đầu tư. Điển hình như trường hợp John Deere - Tập đoàn sản xuất ô tô công nghiệp và nông nghiệp Hoa Kỳ, ngày 14/8, từng gửi thư đến Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (Securities and Exchange) viện dẫn thuế quan gây thiệt hại doanh thu 300 triệu USD, phải sa thải hơn 200 công nhân. Ngoài ra, CAP dẫn dữ liệu từ công ty tư vấn việc làm Challenger, Gray & Christmas thông tin thêm các nhà sản xuất ô tô khác cũng chịu ảnh hưởng không hề nhẹ, phải cắt giảm gần 5.000 việc làm vào tháng 7. Một số lĩnh vực khác như bán lẻ dần bắt đầu thu hẹp hoạt động do lo ngại về nền kinh tế thiếu ổn định.
John Deere viện dẫn thuế quan, giải thích lý do thiệt hại doanh thu, phải cắt giảm lao động. Nguồn: Securities and Exchange
Tác động từ các chính sách nhập cư và xu hướng tự động hoá
Bên cạnh thuế quan, chính sách nhập cư cứng rắn cũng ảnh hưởng không nhỏ đến lực lượng lao động ngành sản xuất. Một minh chứng rõ nét là đợt truy quét gần đây từ cơ quan di trú tại nhà máy Hyundai ở bang Georgia, với 475 lao động bị bắt giữ - con số cho thấy quy mô, mức độ nghiêm trọng của các chiến dịch thi hành luật nhập cư hiện nay. Trong khi đó, nhiều công ty thuộc lĩnh vực sản xuất vốn dựa vào lao động nhập cư. Theo báo cáo Goldman Sachs công bố đầu năm (2/2025), ở lĩnh vực nông nghiệp, chế biến thực phẩm và xây dựng, người nhập cư không có giấy tờ chiếm tới 20% lực lượng lao động. Tình trạng siết chặt nhập cư làm nguồn cung lao động co hẹp đáng kể buộc doanh nghiệp phải đẩy mạnh đầu tư máy móc bù đắp khoảng trống nhân sự.
Người nhập cư không có giấy tờ chiếm tới 20% lực lượng lao động ở lĩnh vực nông nghiệp, chế biến thực phẩm và xây dựng. Nguồn: Goldman Sachs
Ngoài những yếu tố trên, vẫn còn nguyên nhân khác góp phần vào sự suy giảm việc làm ngành sản xuất. Một trong số đó là xu hướng tự động hóa, đặc biệt sau đại dịch, nhiều công ty đầu tư cho công nghệ để nâng cao năng suất, giảm phụ thuộc nhân công. Nhận định do nhà kinh tế, kiêm tác giả bản tin High Yield Economics - ông Daniel Altman giải đáp trước truyền thông (CBS) ngày 9/9.
Mobius Nguyen