(TAP) - Mưa lớn kéo dài đang gây ra những trận lũ lụt thảm khốc trên nhiều khu vực ở Nam Á, Đông Nam Á, khiến hàng nghìn người thiệt mạng, buộc nhiều cộng đồng phải sơ tán, gây gián đoạn nghiêm trọng đến đời sống kinh tế - xã hội. Indonesia, Philippines, Sri Lanka, Thái Lan, Việt Nam nằm trong số các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do sự kết hợp giữa mưa gió mùa, hoạt động liên tục của xoáy thuận nhiệt đới.
Thông tin từ Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO)
Theo thông tin của Tổ chức Khí tượng Thế giới (World Meteorological Organization - WMO), tại Sri Lanka, mưa lớn nhiều ngày liền khiến tình hình lũ lụt trở nên nghiêm trọng buộc cơ quan chức năng phải phát cảnh báo sạt lở đất ở vùng đồi núi miền Trung - khu vực chịu thiệt hại nặng nhất. Cơ quan Nghiên cứu Xây dựng Quốc gia Sri Lanka (NBRO) cho biết lớp đất bão hòa nước và dễ mất ổn định, đồng thời khuyến cáo người dân chuẩn bị sơ tán nếu mưa tiếp tục kéo dài. Dẫn dữ liệu từ Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc (OCHA), WMO nêu rõ, gần 1 triệu người tại Sri Lanka bị ảnh hưởng; 212 người thiệt mạng, 218 người mất tích sau khi bão Ditwah đổ bộ ngày 27/11, gây ra đợt lũ lụt, sạt lở đất nghiêm trọng nhất kể từ đầu những năm 2000. Tuy nhiên, nhờ các sản phẩm dự báo và cảnh báo được Trung tâm Khí tượng Chuyên ngành Khu vực New Delhi (WMO) phát hành, số thương vong giảm đáng kể. Trước sự việc này, Liên Hợp Quốc tại Sri Lanka cũng kích hoạt hệ thống điều phối khẩn cấp nhằm hỗ trợ chính phủ, các tổ chức nhân đạo triển khai ứng phó.
Hình ảnh lũ lụt ở Indonesia nhìn từ vệ tinh Copernicus Sentinel-2. Nguồn: World Meteorological Organization
Không chỉ riêng Sri Lanka, Đông Nam Á là khu vực chịu khá nhiều nặng nề nhất. Tại Indonesia, theo báo cáo khẩn cấp ngày 5/12 từ Văn phòng Thảm họa Quốc gia, lũ lụt, sạt lở nghiêm trọng trên đảo Sumatra khiến hơn 860 người tử vong, 521 người mất tích, khoảng 4.200 người bị thương. Ước tính 1,5 triệu người bị ảnh hưởng, hơn 570.000 người buộc phải di dời; tổng cộng 50 huyện chịu tác động của đợt thiên tai này.
Ở Thái Lan, WMO dẫn nguồn từ Cục Phòng chống và Giảm nhẹ Thiên tai ghi nhận ít nhất 162 người thiệt mạng, hơn 3,8 triệu người bị ảnh hưởng bởi lũ lụt tại 12 tỉnh miền Nam. Tính đến ngày 1/12, lũ lan rộng đến 9 tỉnh với khoảng 2,3 triệu người chịu ảnh hưởng và 178 trường hợp tử vong được ghi nhận. Thành phố Hat Yai - trung tâm đô thị lớn nhất miền Nam Thái Lan chìm trong biển nước khi lượng mưa lên đến 370,2 mm - mức chỉ xuất hiện một lần xuyên suốt 300 năm qua. Tại Philippines, công tác khắc phục hậu quả hai cơn bão liên tiếp Kalmaegi (Tino), Fung-Wong (Uwan) vẫn đang triển khai, sau khi chúng khiến hơn 220 người thiệt mạng, gây ảnh hưởng đến khoảng 2,4 triệu người.
Đối với Việt Nam, ở cuộc họp báo ngày 2/12, người phát ngôn của WMO - bà Clare Nullis nêu rõ, Việt Nam đã “chịu tác động nghiêm trọng trong nhiều tuần” và tiếp tục phải đối diện nguy cơ xuất hiện “những trận mưa lớn nữa”. Bà nhấn mạnh: “Những trận mưa lớn bất thường trong vài tuần qua đã gây ngập lụt tại nhiều di tích lịch sử, điểm du lịch nổi tiếng và gây thiệt hại nặng nề.” Bà thông tin thêm, một trạm khí tượng ở miền Trung Việt Nam từng ghi nhận lượng mưa kỷ lục 1.739 mm trong 24 giờ vào tháng 10 - con số mà bà Clare Nullis đánh giá là “thực sự khủng khiếp”.
Tổng lượng mưa từ ngày 15 đến ngày 22/11/2025 được quan sát tại các trạm mặt đất của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia Việt Nam
Theo báo cáo “Tình hình Khí hậu Châu Á” do WMO ban hành, khu vực châu Á có mức độ tổn thương rất cao trước nguy cơ lũ lụt. Nhiệt độ toàn cầu tăng khiến khả năng xảy ra mưa cực đoan gia tăng vì khí quyển ấm hơn có thể giữ nhiều hơi ẩm hơn. Các thảm họa liên tiếp gần đây cho thấy nhu cầu cấp thiết phải tăng cường hợp tác khu vực, thể hiện qua cơ chế mà WMO xây dựng và chiến dịch toàn cầu nhằm đảm bảo mọi người dân đều tiếp cận hệ thống cảnh báo sớm.
Tổng Thư ký WMO Celeste Saulo nhấn mạnh trong bài phát biểu trực tuyến gửi tới Ủy ban Bão - cơ quan chung của WMO và Ủy ban Kinh tế - Xã hội Liên Hợp Quốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (UNESCAP) rằng: “Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đang phải đối mặt với hoạt động bão nhiệt đới dữ dội, thường xuyên nhất thế giới. Lượng mưa kỷ lục, triều cường, lũ lụt đang khiến hàng triệu người phải di dời, gây thiệt hại kinh tế hàng tỷ USD. Không một tổ chức hay quốc gia nào có thể đơn độc đối phó với những thách thức này”.
Hoang Nam