(TAP) - Di tích Vườn Chuối (xã Hoài Đức, Hà Nội) - ngôi làng cổ chứng minh cho sự hiện diện của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước từ gần 4.000 năm trước - đã được xếp hạng di tích khảo cổ cấp thành phố.
Theo thông tin từ trang web Bảo tàng Hà Nội, sau khi di tích khảo cổ Vườn Chuối được phát hiện năm 1969, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp cơ quan chuyên môn thực hiện 11 lần khai quật, tổng diện tích hơn 7.500 m². Đặc biệt, đợt khai quật phía Tây vào tháng 3/2024 đến 3/2025 trên diện tích 6.000 m² đã làm sáng tỏ bố cục khu cư trú, dấu tích sinh hoạt, công xưởng chế tác đồ đá - đồ gỗ, khu mộ táng cùng nhiều hiện vật tiêu biểu của giai đoạn Tiền Đông Sơn - Đông Sơn. Vườn Chuối không chỉ đóng vai trò là nơi cư dân sinh sống, mộ táng mà còn là khu công xưởng thủ công phát triển liên tục qua các giai đoạn văn hóa Phùng Nguyên - Đồng Đậu - Gò Mun - Đông Sơn - Hậu Đông Sơn, minh chứng cho một xã hội cổ có tổ chức, với phân công lao động rõ rệt.
Ngôi làng cổ Vườn Chuối ở Hà Nội, chứng minh sự hiện diện liên tục của cư dân nông nghiệp từ gần 4.000 năm trước. Nguồn: Facebook Bảo Tàng Hà Nội - Hanoi Museum
Đến nay, di tích Vườn Chuối - ngôi làng cổ chứng minh cho sự hiện diện của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước từ gần 4.000 năm trước - đã được xếp hạng di tích khảo cổ cấp thành phố. Dẫn thông tin từ fanpage Facebook Bảo tàng Hà Nội, lễ trao bằng xếp hạng di tích và khai mạc trưng bày chuyên đề “Những khám phá khảo cổ Vườn Chuối” diễn ra ngày 9/11 tại Bảo tàng Hà Nội. Sự kiện thu hút nhiều chuyên gia, nhà sử học, nhà khảo cổ học và người dân làng Lai Xá - những người đồng hành nhiều năm trong việc bảo vệ và nghiên cứu di tích đến tham dự.
Trưng bày ‘Những khám phá khảo cổ từ Vườn Chuối’ tại Bảo tàng Hà Nội – nơi quá khứ và hiện tại hội tụ qua từng hiện vật và lớp trưng bày cẩn trọng. Nguồn: Facebook Bảo Tàng Hà Nội - Hanoi Museum
Tại đây, khu vực trưng bày có chuyên đề “Những khám phá khảo cổ từ Vườn Chuối” giới thiệu gần 1.000 tư liệu, hiện vật, hình ảnh, bản đồ mô phỏng, tái hiện đời sống sinh hoạt cư dân qua hàng nghìn năm. Sảnh triển lãm triển lãm rộng 750 m² bao gồm 5 khu vực: Hành trình khám phá; Hội tụ và kết tinh nền văn hóa; Bảo vệ và phát huy giá trị di sản; Các nhà khoa học gắn bó với Vườn Chuối; Góc trải nghiệm làm nhà khảo cổ học. Nghệ thuật trưng bày kết hợp công nghệ 3D, 3D mapping, phim tái hiện giúp người xem hình dung nhà ở, công xưởng, khu vực cư trú, sinh hoạt cư dân Tiền Đông Sơn - Đông Sơn, mang đến trải nghiệm sống động, trực quan, gần gũi với lịch sử.
Nổi bật tại triển lãm là chiếc rìu bích bằng đá ngọc màu xanh được sử dụng làm vật tùy táng do thủ lĩnh Tiền Đông Sơn cách đây khoảng 3.500 năm, biểu tượng quyền lực, địa vị xã hội. Ngoài ra, vật đeo hình đầu chim phượng cùng bộ sưu tập đồ ngọc gồm vòng, khuyên tai, chuỗi hạt… cũng thể hiện quyền lực tầng lớp thủ lĩnh. Các hiện vật khác như nhà chương hay vật đeo dạng mũi nhọn lần đầu được phát hiện, góp phần làm sáng tỏ đời sống, tín ngưỡng, nghệ thuật vật liệu của cư dân cổ.
Trong khuôn khổ chương trình, ban tổ chức đã ra mắt cuốn sách “Khám phá Vườn Chuối (Hà Nội) qua mùa khai quật 2024 - 2025”, giới thiệu hành trình khai quật, phát hiện, nhận thức mới về di tích. Cuốn sách khẳng định Vườn Chuối là nơi hội tụ, kết tinh giá trị văn hóa Việt cổ; đồng thời phản ánh sức sống của di sản khảo cổ giữa đời sống đương đại.
Các khảo cổ tại Vườn Chuối, Hoài Đức, Hà Nội – nơi lưu giữ di sản 4.000 năm tuổi của cư dân nông nghiệp cổ. Nguồn: Facebook Bảo Tàng Hà Nội - Hanoi Museum
Nhờ những kết quả nghiên cứu mới, Vườn Chuối không chỉ là di tích khảo cổ tiêu biểu của miền Bắc Việt Nam mà còn trở thành địa chỉ nghiên cứu, tham quan quan trọng, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa cho các thế hệ tương lai.
Mai Trinh