Trong một lời kêu gọi của mình, bộ tư pháp đã viết rằng luật pháp chống lại các quyết định quan trọng của tòa án tối cao về quyền phá thai. Chính quyền Biden đã yêu cầu tòa án tối cao ngăn chặn lệnh cấm phá thai cực đoan của Texas khi một cuộc chiến về tính hợp hiến diễn ra tại các tòa án.
Bộ luật Texas đã ngăn chặn hầu hết các vụ phá thai trong tiểu bang, bất chấp các quyết định quan trọng của tòa án tối cao về quyền phá thai “bằng cách cấm phá thai từ rất lâu trước khi có khả năng tồn tại - thực sự là trước khi nhiều phụ nữ nhận ra mình có thai”, bộ tư pháp Hoa Kỳ viết trong lời kêu gọi của mình đến tòa án.
“Câu hỏi bây giờ là liệu Texas có nên cho phép tiếp tục vô hiệu hóa tiền lệ này của tòa án trong khi các tòa án xem xét vụ kiện của Hoa Kỳ hay không. Như tòa án huyện đã công nhận, điều đó là không nên”, bộ tư pháp viết.
Luật đã có hiệu lực từ tháng 9, ngoài việc tạm dừng theo lệnh của tòa án quận chỉ kéo dài 48 giờ và cấm phá thai sau khi phát hiện hoạt động của tim, thường là khoảng sáu tuần.
Chính quyền cũng đã thực hiện một bước bất thường khi nói với các thẩm phán rằng họ có thể cho phép luật Texas xem xét đầy đủ và quyết định số phận của nó trong nhiệm kỳ này, vốn đã bao gồm một trường hợp quan trọng về tương lai của quyền phá thai ở Mỹ.
Chưa có tòa án nào đưa ra quyết định về tính hợp hiến của luật Texas, và tòa án tối cao hiếm khi đưa ra yêu cầu như vậy.
Chính quyền cho biết tòa án có thể rút ngắn quy trình thông thường và phán quyết về tính hợp hiến của luật trong nhiệm kỳ này, mặc dù các tòa án cấp dưới vẫn chưa làm như vậy.
Các thẩm phán đã làm điều này chỉ một vài lần trong những thập kỷ gần đây, lần cuối cùng là cuộc tranh cãi năm 2019 về nỗ lực cuối cùng đã thất bại của chính quyền Trump trong việc đưa câu hỏi về quyền công dân vào cuộc điều tra dân số năm 2020. Trong trường hợp đó, thời hạn hoàn thành cuộc tổng điều tra đã đến rất nhanh.
Trong trường hợp này, chính quyền cho biết, nỗ lực của Texas nhằm trốn tránh sự xem xét của tòa án liên bang về luật của mình và khả năng các bang khác có thể áp dụng các biện pháp tương tự sẽ biện minh cho sự tham gia sớm của tòa án.
Tòa án tối cao đã yêu cầu Texas phải trả lời vào giữa trưa ngày 21/10.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết tại cuộc họp báo hôm 18/10 rằng Joe Biden sẽ bảo vệ quyền phá thai và bộ tư pháp sẽ dẫn đầu các nỗ lực để đảm bảo rằng mọi người “được tiếp cận với các quyền cơ bản mà họ có để bảo vệ sức khỏe của chính mình”.
Không rõ liệu chính quyền có thắng thế tại một tòa án tối cao với đa số bảo thủ đã được củng cố bởi ba người được bổ nhiệm của Donald Trump hay không. Tòa án tối cao đã đồng ý xét xử thách thức quyền phá thai trong Tổ chức Y tế Phụ nữ Dobbs v Jackson, một trường hợp từ Mississippi được coi là mối đe dọa trực tiếp nhất đối với quyền sinh sản của phụ nữ trong gần 5 thập kỷ.
Trong khi các tòa án đã ngăn chặn các luật khác của tiểu bang cấm phá thai một cách hiệu quả trước khi thai nhi có thể sống sót bên ngoài tử cung, khoảng 24 tuần, luật Texas cho đến nay vẫn tránh được số phận tương tự vì cấu trúc độc đáo của nó, khiến việc thực thi đối với các công dân tư nhân, thay vì các quan chức nhà nước. Bất kỳ ai khởi kiện thành công nhà cung cấp dịch vụ phá thai vì vi phạm luật đều có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại ít nhất 10.000 đô la.
Tòa án đã từ chối một lần để ngăn luật có hiệu lực, thừa nhận trong một lệnh chưa ký rằng có “các câu hỏi nghiêm trọng liên quan đến tính hợp hiến của luật Texas” nhưng cũng có các câu hỏi thủ tục “phức tạp và mới lạ” về việc kiện ai và liệu các tòa án liên bang có quyền ngăn chặn luật pháp được thực thi.
Trong một ý kiến bất đồng sau cuộc bỏ phiếu 5-4, chánh án John Roberts đã viết rằng ông sẽ giữ nguyên luật “chưa từng có” để tòa án có thể xem xét “liệu một bang có thể trốn tránh trách nhiệm đối với luật của mình hay không” bằng cách bắt tay thực thi. Ba thẩm phán tự do của triều đình cũng bất đồng quan điểm.
Gia Luân/Dịch theo The Guardian
Bình luận