(TAP) - Tổ chức Thương mại Thế giới (World Trade Organization. Viết tắt: WTO) vừa điều chỉnh dự báo tăng trưởng thương mại hàng hóa toàn cầu giảm mạnh 0,2% trong năm 2025. Mức điều chỉnh phản ánh một sự đảo chiều đáng kể so với hồi đầu năm khi các chuyên gia kinh tế vẫn kỳ vọng thương mại toàn cầu tiếp tục tăng trưởng nhờ các điều kiện kinh tế vĩ mô cải thiện.
Biểu đồ thể hiện khối lượng thương mại hàng hóa thế giới và tăng trưởng GDP giai đoạn 2019 - 2026. Nguồn: WTO
Theo Báo cáo Triển vọng và Thống kê Thương mại Toàn cầu mới nhất do Ban thư ký WTO công bố hôm 16/4 (giờ địa phương), sau một năm 2024 tăng trưởng khả quan (thương mại hàng hóa tăng 2,9%, thương mại dịch vụ tăng 6,8%), triển vọng năm 2025 trở nên ảm đạm hơn giữa bối cảnh nền kinh tế thế giới đang đối mặt nhiều rủi ro. Đặc biệt là sự gia tăng các rào cản thương mại và những bất ổn trong chính sách giữa các quốc gia. WTO cảnh báo nếu biện pháp thuế quan “ăn miếng trả miếng” đang bị đình chỉ của Hoa Kỳ được thực thi và bất ổn lan rộng, thương mại hàng hóa toàn cầu năm 2025 có thể giảm thêm 1,5%. Trong đó, riêng các mức thuế mới khiến thương mại giảm 0,6%, còn sự lan rộng của tình trạng bất ổn chính sách thương mại khiến mức giảm tăng thêm 0,8%.
Biểu đồ thể hiện khối lượng thương mại dịch vụ thương mại toàn cầu giai đoạn 2015 – 2027. Nguồn: WTO
Đồng thời, WTO cho biết sự gián đoạn ngày càng lớn trong quan hệ thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc xuất phát thuế quan “ăn miếng trả miếng” hiện vượt quá 100% ở một số mặt hàng khiến nhiều doanh nghiệp, thị trường chuyển hướng dòng chảy thương mại. Ứơc tính xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc ở các khu vực ngoài Bắc Mỹ tăng từ 4% - 9% do phía Bắc Kinh tìm đường đến những thị trường thay thế. Ở chiều ngược lại, Hoa Kỳ sẽ giảm mạnh nhập khẩu từ Trung Quốc ở các ngành như dệt may, thiết bị điện, đồ gia dụng. Điều này tạo cơ hội cho các quốc gia đang phát triển, nhất là những nước kém phát triển nhất tăng cường xuất khẩu sang Hoa Kỳ để lấp vào khoảng trống thị trường.
Ngoài ra, thương mại dịch vụ dù không bị tác động trực tiếp bởi thuế quan nhưng cũng bị ảnh hưởng tiêu cực khi mức tăng trưởng dự báo chỉ đạt 4,0% năm 2025 và 4,1% năm 2026 – thấp hơn kịch bản cơ sở rất nhiều (5,1% năm 2025 và 4,8% năm 2026). Nguyên nhân chủ yếu do suy giảm trong thương mại hàng hóa làm giảm nhu cầu vận tải, hậu cần, du lịch và đầu tư. Chưa dừng lại, GDP thế giới hiện dự kiến chỉ tăng 2,2% trong năm 2025 và phục hồi nhẹ lên 2,4% vào năm 2026. Khu vực Bắc Mỹ tiếp tục chịu ảnh hưởng mạnh nhất với mức tăng trưởng kinh tế giảm 1,6 %. Tiếp đến là Châu Á (giảm 0,4%) và Nam - Trung Mỹ (giảm 0,2%). WTO cảnh báo nếu tình trạng bất ổn chính sách tiếp tục lan rộng, thiệt hại kinh tế có thể còn lớn hơn khi GDP toàn cầu giảm tới 1,3 % so với kịch bản cơ sở.
Ảnh minh họa
Tuy bức tranh kinh tế hiện tại có phần u ám, WTO cho rằng triển vọng không hoàn toàn bi quan nếu các quốc gia cùng nhau hợp tác, duy trì một hệ thống thương mại cởi mở. WTO nhấn mạnh phần lớn thương mại thế giới khoảng 87% diễn ra ngoài phạm vi Hoa Kỳ và thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 3%, cho thấy tầm quan trọng của các mối quan hệ thương mại đa phương, khu vực khác. Chính sách thương mại rõ ràng, ổn định, mang tính hợp tác vẫn là yếu tố then chốt để thúc đẩy thương mại, đảm bảo phục hồi kinh tế bền vững cho toàn cầu.
Trang Thanh