(TAP) - Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mới đây phát đi cảnh báo các quốc gia cần tăng cường đầu tư và chăm sóc bệnh lý liên quan đến thần kinh. WHO nhấn mạnh đây là nhóm bệnh gây ra hơn 11 triệu ca tử vong mỗi năm, ảnh hưởng đến hơn 3 tỷ người, tương đương 40% dân số toàn cầu.
Các bệnh lý liên quan đến thần kinh cướp mất 11 triệu sinh mạng mỗi năm. Nguồn: World Health Organization
Theo Báo cáo Tình hình Thần kinh học Toàn cầu (Global status report on neurology) do Tổ chức Y tế Thế giới (World Health Organization, viết tắt: WHO) công bố ngày 14/10 cho biết, có 10 bệnh lý thần kinh gây tử vong hàng đầu tính đến năm 2021, gồm: (1) Đột quỵ; (2) Bệnh não sơ sinh; (3) Chứng đau nửa đầu; (4) Alzheimer; (5) Bệnh thần kinh do tiểu đường; (6) Viêm màng não; (7) Động kinh vô căn; (8) Biến chứng thần kinh do sinh non; (9) Rối loạn phổ tự kỷ; (10) Ung thư hệ thần kinh và chứng mất trí khác.
Báo cáo Tình hình Thần kinh học Toàn cầu của WHO liệt kê 10 bệnh lý thần kinh gây tử vong hàng đầu. Nguồn: World Health Organization
WHO cảnh báo rào cản về cấu trúc, tài chính, xã hội cùng nhận thức sai lầm, đang cản trở nỗ lực phòng ngừa, điều trị bệnh lý thần kinh. Cụ thể, ở quốc gia thu nhập thấp, số lượng bác sĩ chuyên khoa thần kinh ít hơn 80 lần so với các quốc gia thu nhập cao dù gánh nặng bệnh tật lớn hơn. Nhiều nước thu nhập trung bình đến thấp chưa có kế hoạch quốc gia, ngân sách riêng hay lực lượng chuyên môn. Báo cáo cũng thông tin, chỉ có 53% quốc gia thành viên WHO (102/194 nước) tham gia vào báo cáo, thể hiện mức độ quan tâm hạn chế trước lĩnh vực thần kinh học. Trong đó, 32% quốc gia (63 nước) có chính sách quốc gia về rối loạn thần kinh và 18% (34 nước) báo cáo có ngân sách riêng để giải quyết những vấn đề trên.
Ở quốc gia thu nhập thấp, số lượng bác sĩ chuyên khoa thần kinh ít hơn 80 lần so với các quốc gia thu nhập cao. Nguồn: World Health Organization
Ngoài ra, WHO thông tin, đa số người dân trên thế giới chưa thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc thần kinh thiết yếu. Hiện chỉ 25% quốc gia thành viên (49 nước) đưa rối loạn thần kinh vào gói bảo hiểm y tế toàn dân. Những dịch vụ quan trọng như đơn vị đột quỵ, khoa thần kinh nhi, phục hồi chức năng, chăm sóc giảm nhẹ vẫn còn thiếu hụt hoặc chỉ tập trung tại khu vực thành thị. Điều này khiến người dân vùng nông thôn, nhóm yếu thế không được tiếp cận dịch vụ chăm sóc cứu sống hay duy trì sự sống.
Những dịch vụ quan trọng như đơn vị đột quỵ, khoa thần kinh nhi, phục hồi chức năng, chăm sóc giảm nhẹ vẫn còn thiếu hụt hoặc chỉ tập trung tại khu vực thành thị. Nguồn: World Health Organization
Tổ chức WHO nhận định, nếu thiếu một khuôn khổ chính sách vững chắc, hệ thống y tế sẽ tiếp tục phân mảnh, thiếu nguồn lực, trang thiết bị, không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân và gia đình họ. Mặc dù chiến dịch nâng cao nhận thức, nỗ lực vận động chính sách ra đời, phát triển liên tục nhưng WHO đánh giá vẫn cần nhiều hành động hơn, từ đó giảm kỳ thị, đẩy nhanh cải cách, đảm bảo quyền được chăm sóc hàng triệu người. Tiến sĩ Jeremy Farrar, Phó Tổng Giám đốc WHO phụ trách Ban Thúc đẩy Sức khỏe, Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh, nhấn mạnh: “Hơn 1/3 dân số thế giới đang sống chung với bệnh lý ảnh hưởng đến não bộ, chúng ta phải làm mọi cách nhằm cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà họ cần”.
Cuối cùng, WHO đưa ra bốn khuyến nghị trọng tâm để giải quyết cuộc khủng hoảng sức khỏe thần kinh toàn cầu, gồm: (1) Đưa các rối loạn thần kinh thành ưu tiên chính sách thông qua sự lãnh đạo mạnh mẽ, đầu tư bền vững; (2) Mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc thần kinh bằng cách tăng cường hệ thống y tế, mở rộng bảo hiểm y tế toàn dân; (3) Thúc đẩy sức khỏe não bộ suốt đời bằng hành động liên ngành hướng; (4) Tăng cường hệ thống dữ liệu, giám sát nhằm hỗ trợ việc ra quyết định dựa trên bằng chứng, đảm bảo trách nhiệm giải trình.
Phuong Anh