(TAP) - Đầu tháng 9/2025, Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Hoa Kỳ (NOAA) công bố danh sách 135 quốc gia bị từ chối công nhận tương đương các nghề khai thác hải sản theo Đạo luật bảo vệ thú biển (MMPA), trong đó có Việt Nam. Phản hồi trước quyết định trên, Bộ Ngoại giao Việt Nam (BNG) khẳng định sẵn sàng trao đổi với Hoa Kỳ nhằm tìm giải pháp khôi phục hoạt động xuất khẩu sản phẩm hải sản vào thị trường này.
Như TAP News từng đưa tin, ngày 2/9 vừa qua, Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Hoa Kỳ (National Oceanic and Atmospheric Administration, viết tắt: NOAA) thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ (Department of Commerce, viết tắt: DOC) đã đưa ra thông báo từ chối công nhận một số nghề khai thác thủy sản Việt Nam theo Đạo luật MMPA. Tại cuộc họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao (BNG) Việt Nam ngày 25/9 mới đây, trả lời đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước quyết định từ phía Hoa Kỳ, người phát ngôn Phạm Thu Hằng nêu rõ: “Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo từ Chính phủ và sự đồng hành của chính quyền địa phương, ngành thủy, hải sản Việt Nam đã nỗ lực hiện đại hóa, nâng cao trách nhiệm, tăng cường công tác quản lý nghề cá”.
Bà Hằng đồng thời nhận định, thời gian tới, trên cơ sở quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, Việt Nam sẵn sàng trao đổi, làm việc với Hoa Kỳ để tiếp tục thúc đẩy hợp tác thương mại song phương công bằng, bền vững, bảo đảm lợi ích người dân, doanh nghiệp hai bên.
Người phát ngôn BNG Phạm Thu Hằng khẳng định, Việt Nam sẵn sàng trao đổi, làm việc với Hoa Kỳ để tiếp tục thúc đẩy hợp tác thương mại song phương. Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ Ngoại giao Việt Nam
Đáng chú ý, BNG thông tin thêm, vào ngày 15/9, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam (BCT) Nguyễn Hồng Diên đã gửi thư tới DOC, đề nghị cơ quan cùng NOAA cân nhắc lại quyết định từ chối công nhận 12 nghề khai thác hải sản Việt Nam theo Đạo luật MMPA. Trang thông tin điện tử Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP. HCM đăng tải nội dung thư gửi cho biết, Bộ trưởng BCT nhận định việc xem xét kỹ lưỡng sẽ tránh gây gián đoạn thương mại song phương, bảo vệ sinh kế hàng trăm nghìn ngư dân, công nhân Việt Nam. Bên cạnh đó, ông đề nghị Bộ trưởng DOC Lutnick xem xét khách quan đợt rà soát hành chính lần thứ 19 đang diễn ra về thuế chống bán phá giá đối với tôm xuất khẩu Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đề nghị NOAA cân nhắc lại quyết định từ chối công nhận 12 nghề khai thác hải sản Việt Nam. Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ Công thương Việt Nam
Trước đó, ngày 2/9, NOAA đã đăng tải danh sách 135 quốc gia có nghề khai thác thủy sản không đáp ứng Đạo luật MMPA. Danh sách chia thành 3 nhóm: (1) Công nhận hoàn toàn; (2) Công nhận tương đương; (3) Chưa được công nhận.
Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển Hoa Kỳ công bố danh sách 135 quốc gia có nghề khai thác thủy sản không đáp ứng Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú biển Hoa Kỳ. Nguồn: National Oceanic and Atmospheric Administration
Dẫn thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam (NN&MT) ngày 3/9, có 12 nghề khai thác thủy sản Việt Nam bị từ chối công nhận tương đương theo Đạo luật MMPA. Bộ giải thích, các nghề này tiềm ẩn nguy cơ gây thương tích hoặc tử vong cho động vật có vú biển do sử dụng một số loại ngư cụ như lưới rê, lưới dài, lưới vây có thể bẫy cá heo và cá voi. Vì vậy, những loại hải sản đánh bắt theo những nghề đó sẽ bị ngừng nhập khẩu đến Hoa Kỳ kể từ ngày 1/1/2026.
12 nghề khai thác thủy sản Việt Nam bị từ chối công nhận tương đương, do đó, những loại hải sản đánh bắt theo các nghề này sẽ bị ngừng nhập khẩu đến Hoa Kỳ. Nguồn: Cổng thông tin điện tử Chính phủ Việt Nam
Trích tiếp nội dung thông cáo từ Bộ NN&MT, quyết định trên được đánh giá là tương đương lệnh cấm nhập khẩu, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc xuất khẩu sản phẩm hải sản chủ lực của Việt Nam sang Hoa Kỳ, bao gồm: cá ngừ, cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, cua, mực, cá nục. Theo thống kê năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 1,805 tỷ USD. Cá ngừ chiếm gần 385 triệu USD, cá biển khoảng 765 triệu USD, còn mực, bạch tuộc, cua, những loại nhuyễn thể khác đạt khoảng 127 triệu USD. Riêng sản phẩm khai thác từ nghề cá nội địa ước đạt gần 400 triệu USD, trong đó khoảng 200 triệu USD có liên quan trực tiếp đến 12 nghề bị từ chối công nhận tương đương. Cơ quan nhận định, tác động không chỉ giới hạn ở giá trị xuất khẩu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế ngư dân, hoạt động các công ty chế biến, xuất khẩu cũng như uy tín thủy sản Việt Nam ở thị trường quốc tế.
Dựa vào thông cáo ngày 2/9 của NOAA, Việt Nam không phải quốc gia duy nhất bị từ chối công nhận tương đương. Một số quốc gia khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines, Myanmar và Indonesia cũng nằm trong danh sách. Cùng lúc đó, tại khu vực châu Á, chỉ có ba quốc gia được công nhận hoàn toàn là Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia.
Vu Ha