(TAP) - Tòa án Tối cao Hoa Kỳ (SCOTUS) đã đồng ý xem xét một vụ kiện có thể tạo ra ảnh hưởng sâu rộng đối với quy trình kiểm phiếu trên toàn quốc. Trọng tâm của vụ việc nhằm giải đáp câu hỏi then chốt: liệu các lá phiếu gửi qua thư phải được nhận trước Ngày Bầu cử mới hợp lệ, hay chỉ cần được gửi đi đúng hạn, căn cứ vào dấu bưu điện ghi trên phong bì.
Thông tin trên do Tòa án Tối cao Hoa Kỳ (Supreme Court of the United States, viết tắt: SCOTUS) công bố ngày 10/11. Vụ kiện tên “Watson kiện Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa” (Watson v. Republican National Committee), bắt nguồn từ một quy định bầu cử của bang Mississippi. Theo quy định này, phiếu bầu qua thư hợp lệ khi gửi đi đúng hạn và đến tay cơ quan bầu cử trong vòng 5 ngày sau Ngày Bầu cử (Election Day). CNN cùng ngày thông tin thêm, khoảng 30 tiểu bang khác cũng đang áp dụng luật tương tự.
SCOTUSblog - trang chuyên cung cấp tin tức về Tòa án Tối cao ngày 10/11 đưa tin, tranh chấp xảy ra hồi năm 2024, khi Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa (Republican National Committee, viết tắt: RNC), Đảng Cộng hòa (GOP) Mississippi và hai cử tri khởi kiện luật bầu cử của bang Mississippi. Phe nguyên đơn lập luận, quy định vi phạm luật liên bang - vốn thống nhất duy nhất 1 ngày bầu cử trên toàn quốc. Sau đó, vụ việc được gộp với một vụ kiện tương tự mà Đảng Tự do bang Mississippi (Libertarian Party of Mississippi) đệ trình cùng năm. Một thẩm phán liên bang tại Gulfport (Mississippi) qua quá trình xem xét quyết định giữ nguyên hiệu lực của quy định, lập luận rằng Quốc hội thống nhất ngày bầu cử nhằm bảo đảm trật tự, chứ không phải giới hạn hoạt động bỏ phiếu chỉ trong một ngày. Theo phán quyết, việc bang Mississippi cho phép phiếu gửi đi trước ngày bỏ phiếu trực tiếp nhưng đến muộn vài ngày vẫn hợp lý, miễn còn thời hạn được xác định qua dấu bưu điện.
Tòa án tối cao xem xét vụ kiện liên quan đến luật bầu cử quan trọng ở Hoa Kỳ. Nguồn: Supreme Court of the United States
Tuy nhiên, SCOTUSblog ngày 10/11 thông tin, đến cuối năm 2024, Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 5 (U.S. Court of Appeals for the Fifth Circuit) đã đảo ngược phán quyết. Tòa lập luận, lật liên bang yêu cầu mọi phiếu bầu phải được nhận trước Ngày Bầu cử, bác bỏ việc kéo dài thời gian nhận phiếu. Đến đầu năm 2025, bang Mississippi kháng cáo lên SCOTUS, đề nghị cơ quan tư pháp cao nhất hướng dẫn giúp các tiểu bang làm rõ: Liệu việc chấp nhận phiếu đến muộn có hợp pháp hay không. Phe nguyên đơn lo ngại, phiếu bầu hợp lệ bởi quân nhân, những trường hợp mang quốc tịch Hoa Kỳ sống ở nước ngoài nguy cơ bị bỏ sót.
Trong 19 tiểu bang cùng Quận Columbia gửi đơn ủng hộ Mississippi, RNC vẫn giữ nguyên quan điểm muốn duy trì phán quyết từ tòa cấp dưới. Họ cảnh báo, nhận phiếu sau Ngày Bầu cử có thể gây hỗn loạn, gia tăng nghi ngờ về tính minh bạch, làm mất tính thống nhất. Quay lại thông báo hôm 10/11, SCOTUS tuyên bố thụ lý vụ án. Dự kiến, hội đồng thẩm phán sẽ nghe tranh luận đầu năm 2026 và ra phán quyết giữa năm.
Phe ủng hộ Mississippi lo ngại, phiếu bầu hợp lệ từ quân nhân, những trường hợp mang quốc tịch Hoa Kỳ sống ở nước ngoài nguy cơ bị bỏ sót. Nguồn: Mississippi Legislature - | MS.GOV
Kelvin Huynh