(TAP) - Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vừa phác thảo một bản kế hoạch hòa bình mới, trong đó có nhiều nhượng bộ mang tính đột phá về đất đai nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 4 năm với Nga. Đề xuất phản ánh quan điểm Ukraine, kết hợp yếu tố chính trị, thương mại khác, vừa đảm bảo an ninh, vừa mở ra cơ hội phục hồi, phát triển kinh tế.
Theo ông Volodymyr Zelensky, Ukraine - Hoa Kỳ đã đạt sự đồng thuận về nhiều vấn đề quan trọng. Song, những nội dung nhạy cảm như quyền kiểm soát lãnh thổ tại khu công nghiệp trọng điểm thuộc miền đông Ukraine và bên nào sẽ quản lý nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đến nay chưa thể giải quyết dứt điểm. Ngoài ra, sau khi từ bỏ mục tiêu gia nhập NATO, “điểm nghẽn” chính trong thỏa thuận hoà bình Nga - Ukraine chủ yếu đến từ khu vực Donetsk, do Kiev kiên quyết bác yêu cầu nhượng bộ lãnh thổ.
Tuy nhiên, ở bài đăng lên “X” (@ZelenskyyUa) ngày 24/12, ông Zelensky bất ngờ “hạ giọng”, nói “Ukraine không bao giờ muốn trở thành trở ngại cho mục tiêu hòa bình”. Lãnh đạo Kiev cảm nhận, Hoa Kỳ đặt mục tiêu đạt thỏa thuận cuối cùng nên hoàn toàn hợp tác. Mặc dù không trực tiếp đề cập Donetsk, nhưng động thái sẵn sàng hợp tác với đề xuất do Hoa Kỳ đưa ra giúp giới quan sát tin rằng, đây là nhượng bộ mang tính đột phá về đất đai. Hôm 7/12, con trai Tổng thống Hoa Kỳ - ông Donald Trump Jr từng bày tỏ quan điểm đại diện một bộ phận thuộc đội ngũ chính quyền Trump, muốn gây sức ép yêu cầu Kiev nhượng bộ lãnh thổ, tiến tới đàm phán.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vừa phác thảo một bản kế hoạch hòa bình mới với Nga, trong đó có nhiều nhượng bộ mang tính đột phá. Nguồn: X “@ZelenskyyUa”
Hãng thông tấn nhà nước Nga (TASS) ngày 24/12 dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov cho biết, Moscow sẽ đưa ra lập trường trên kênh thông tin ngoại giao, từ chối bình luận chi tiết. Chỉ chắc chắn một điều rằng, Nga vẫn giữ yêu cầu Ukraine từ bỏ phần lãnh thổ còn lại ở vùng Donbas - khu vực Nga kiểm soát khoảng 70%. NBC ngày 24/12 thông tin, để tìm kiếm thỏa hiệp, Hoa Kỳ đề xuất biến Donbas cùng khu vực Luhansk (Moscow đã kiểm soát phần lớn) thành khu kinh tế tự do. Ukraine khẳng định, mọi thỏa thuận liên quan đến lãnh thổ phải thông qua trưng cầu dân ý, kèm theo yêu cầu phi quân sự hóa, triển khai lực lượng quốc tế, bảo đảm ổn định.
Vấn đề gây tranh cãi khác là nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nổi tiếng lớn nhất châu Âu, hiện do Nga kiểm soát. Washington, W.C. đề xuất mô hình liên doanh 3 bên giữa Ukraine - Hoa Kỳ - Nga. Tuy nhiên, Ukraine chỉ đồng tình phương án liên doanh song phương cùng chính quyền ông Trump, trong đó phía Hoa Kỳ có quyền tự quyết việc phân bổ phần cổ phần. Theo ông Zelensky, việc khôi phục nhà máy này cần hàng tỷ USD đầu tư. Dự thảo kế hoạch cũng đề cập đến việc đóng băng đường ranh giới Nga - Ukraine, đồng thời quân đội Moscow phải rút quân khỏi một số khu vực. Bên cạnh đó, Kiev yêu cầu đảm bảo an ninh mạnh mẽ tương tự từ Hoa Kỳ. Về kinh tế, kế hoạch đề xuất đẩy nhanh ký kết hiệp định thương mại tự do giữa Ukraine - Washington, D.C.; mở rộng tiếp cận thị trường châu Âu; huy động tới 800 tỷ USD cho tái thiết, phát triển.
Ukraine nói không muốn trở thành trở ngại cho mục tiêu hòa bình, hoàn toàn hợp tác đề xuất Hoa Kỳ cuối cùng do Hoa Kỳ thúc đẩy. Nguồn: X “@ZelenskyyUa”
Therion Son