(TAP) - Tòa án Tối cao Hoa Kỳ (SCOTUS) mới đây đã đồng ý xem xét một vụ án liên quan đến quy định cấm người sử dụng ma túy bất hợp pháp sở hữu súng. Quyết định này đang thu hút sự chú ý lớn, bởi nó có thể tác động đến việc diễn giải và thực thi các quy định về quyền sở hữu súng - vấn đề vốn gây tranh cãi nhất từ lâu tại Hoa Kỳ.
Theo thông tin Tòa án Tối cao (Supreme Court of the United States, viết tắt: SCOTUS) công bố ngày 20/10, toà sẽ đánh giá quy định này có vi phạm quyền mang vũ khí được bảo vệ bởi Tu chính án thứ Hai (Second Amendment) Hiến pháp Hoa Kỳ (U.S. Constitution) hay không. NBC ngày 20/10 nhận định, chính quyền ông Trump dù nổi tiếng ủng hộ quyền sở hữu súng nhưng vẫn bảo vệ Tu chính án thứ Hai. Chính quyền đồng thời yêu cầu SCOTUS thụ lý sau khi tòa phúc thẩm đưa ra phán quyết có lợi cho Ali Daniel Hemani - người bị cáo buộc thường xuyên sử dụng cần sa và sở hữu súng trái phép.
Tòa án Tối cao sẽ xem xét một vụ án liên quan đến luật liên bang cấm những người thường xuyên sử dụng ma túy bất hợp pháp sở hữu súng. Nguồn: Supreme Court of the United States
Cụ thể, trang SCOTUSblog ngày 20/10 thông tin, vụ kiện Hemani bắt nguồn từ Texas, khi anh bị truy tố từ cuộc khám xét thực hiện bởi Cục Điều tra Liên bang (Federal Bureau of Investigation, viết tắt: FBI) năm 2022. Cơ quan điều tra tìm thấy một khẩu súng lục, cần sa và cocaine tại nhà nghi phạm. Chính phủ Hoa Kỳ sau đó cáo buộc, Hemani có mối liên hệ với thực thể Iran – vốn thù địch Hoa Kỳ. Tuy nhiên, tòa phúc thẩm đã bác bỏ cáo buộc trên vì Chính phủ chưa cung cấp đủ bằng chứng chứng minh.
Chính quyền ông Trump kháng cáo, nhưng Tòa Liên bang Khu vực 5 (5th U.S. Circuit Court) ở New Orleans (Louisiana) ngày 31/1/2025 giữ nguyên phán quyết, khẳng định việc cáo buộc một người sử dụng ma túy thường xuyên không đủ căn cứ để tước quyền sở hữu súng từ họ. Theo tòa, Chính phủ phải chứng minh rõ ràng người đó đang trong tình trạng bị ảnh hưởng bởi chất kích thích khi phạm luật.
Tòa Liên bang Khu vực 5 giữ nguyên phán quyết, đánh giá việc cáo buộc ai đó sử dụng ma túy thường xuyên không đủ căn cứ để tước quyền sở hữu súng từ họ. Nguồn: 5th U.S. Circuit Court
Đại diện phía Chính phủ, Tổng Biện lý J. Dean Sauer đánh giá, Tu chính án thứ Hai là quyền cơ bản nhưng không tuyệt đối. Ông Sauer nêu quan điểm, việc hạn chế quyền sở hữu súng của người nghiện ma túy rất cần thiết nhằm bảo đảm an toàn công cộng. Ông ví luật hiện hành như một “phiên bản hiện đại, nhưng khiêm tốn hơn” so với những quy định nghiêm ngặt từng tồn tại thời kỳ hình thành đất nước áp dụng cho những người nghiện rượu.
Cùng thời điểm, NBC ngày 20/10 dẫn lời nhóm luật sư Hemani, họ phản đối việc SCOTUS thụ lý vụ án. Họ lập luận, tòa phúc thẩm đã diễn giải đúng lịch sử pháp lý Hoa Kỳ, tức chỉ cấm mang vũ khí khi đang say rượu, chứ không cấm những người uống rượu thường xuyên sở hữu súng. Họ nói, nguyên tắc tương tự cũng nên áp dụng cho người sử dụng ma túy.
Vấn đề sử dụng súng tại Hoa Kỳ vẫn là đề tài gây tranh cãi. Nguồn: Federal Bureau of Investigation
Đây là vụ án thứ hai liên quan đến quyền sở hữu súng được SCOTUS chấp thuận xem xét ở tháng này. Trước đó, vào ngày 3/10, CNN chia sẻ thông tin, tòa từng đồng ý xem xét vụ kiện về luật bang Hawaii, vốn hạn chế việc mang theo súng ngắn nơi công cộng. Việc SCOTUS đồng ý xem xét vụ kiện Hemani dự kiến tạo ra tiền lệ pháp lý quan trọng, ảnh hưởng đến hàng triệu người tại Hoa Kỳ. Kết quả vụ án sẽ quyết định liệu Chính phủ có thể tiếp tục áp đặt lệnh cấm sở hữu súng đối với người sử dụng ma túy hay không, dần định hình lại cách hiểu về quyền mang vũ khí thời đại hiện nay.
Mobius Nguyen