(TAP) - Tòa án Tối cao (SCOTUS) gần đây đã quyết định cho phép Texas sử dụng bản đồ mới do chính quyền bang này tự tái phân chia, tạo cơ hội để đảng Cộng hòa (GOP) Texas có thêm 5 ghế tại Hạ viện. Quyết định này trở thành tín hiệu tích cực đối với nhiều tiểu bang, cho thấy khả năng SCOTUS tiếp tục giữ thái độ trung lập, ít can thiệp vào quá trình các bang điều chỉnh ranh giới bầu cử.
Ở Hoa Kỳ, tái phân chia khu vực bầu cử là quá trình các bang vẽ lại ranh giới địa lý những khu vực bỏ phiếu sau mỗi 10 năm (theo điều tra dân số) nhằm đảm bảo từng khu vực có dân số gần bằng nhau. Tuy nhiên, quá trình này thường bị đảng đang cầm quyền tại bang đó lợi dụng thao túng ranh giới. Bằng cách vẽ đường biên giới phức tạp, dồn cử tri đối lập vào một vài khu vực (tạo ít ghế) hoặc phân tán họ sang nhiều vùng (không thắng ghế nào), đảng cầm quyền có thể giành được nhiều ghế hơn mức cử tri thực tế, biến việc “vẽ bản đồ” thành công cụ mạnh mẽ thao túng kết quả bầu cử.
Tòa án Tối cao đảo ngược phán quyết từ tòa cấp dưới, cho phép Texas sử dụng bản đồ mới do chính quyền bang này tự tái phân chia. Nguồn: Supreme Court of the United States
Hồi tháng 8/2025, sau khi GOP ở Texas thông qua bản đồ phân chia khu vực bầu cử mới nhằm giành thêm 5 ghế Hạ viện, các nhóm dân quyền và DP đã kiện lên Hội đồng Thẩm phán Liên bang Cấp Quận Texas (Federal District Court). Đến tháng 11, Hội đồng đã chặn bản đồ mới, phán quyết Texas có dấu hiệu thao túng ranh giới dựa trên chủng tộc (racial gerrymandering) và yêu cầu bang sử dụng bản đồ cũ. Đáp lại, Texas kháng cáo khẩn cấp lên Tòa án Tối cao (Supreme Court of the United States, viết tắt: SCOTUS).
Ngày 4/12, SCOTUS đảo ngược phán quyết từ tòa cấp dưới, cho phép Texas sử dụng bản đồ mới. SCOTUS lập luận, tòa cấp dưới không tôn trọng quyền của cơ quan lập pháp bang, đánh giá động cơ vẽ bản đồ chủ yếu liên quan đến vấn đề “đảng phái” (thay vì chủng tộc) - yếu tố tòa không có xu hướng can thiệp. CNN ngày 6/12 dẫn lời Giáo sư Đại học Notre Dame - ông Derek Muller quan ngại, phán quyết này nguy cơ tạo tiền lệ mới, gây khó khăn cho nỗ lực của Bộ Tư pháp (DOJ).
Văn phòng Thống đốc California Gavin Newsom châm biếm Bộ Tư pháp sau phán quyết của Tòa án Tối cao. Nguồn: X “@GovPressOffice”
Tương tự Texas, hồi đầu tháng 11 vừa qua, cử tri California thông qua Dự luật 50 (Proposition 50) do DP thúc đẩy, nhằm vẽ lại bản đồ bang, giành thêm 5 ghế tại Hạ Viện, mở ra cuộc chiến pháp lý về phân chia ranh giới bầu cử. Đến ngày 13/11, DOJ đệ đơn kiện lên tòa án liên bang California nhằm ngăn chặn chính quyền bang này vẽ bản đồ mới này. Chính quyền ông Trump cáo buộc, bản đồ California có dấu hiệu thao túng ranh giới dựa trên chủng tộc (DEI), tạo nhiều khu vực sở hữu tỷ lệ cử tri gốc Latinh cao một cách bất hợp pháp, vi phạm Điều khoản Bảo vệ Bình đẳng theo Tu chính án thứ 14, Hiến pháp Hoa Kỳ.
Sau khi SCOTUS công bố phán quyết liên quan vụ Texas, tài khoản “X” (@GovPressOffice) Văn phòng Thống đốc California Gavin Newsom cùng DOJ (@TheJusticeDept) ngày 5/12 đã phản hồi qua lại. DOJ tuyên bố tiếp tục theo đuổi nỗ lực ngăn chặn California tái phân chia khu vực bầu cử. Ngược lại, tiểu bang lại đáp trả đầy châm biếm: “Vậy là cô sẽ hủy vụ kiện chống lại chúng tôi phải không, Pam Bondi ?” (Bộ trưởng Bộ tư pháp). Dù hưởng lợi nhất định từ phán quyết SCOTUS, CNN ngày 6/12 dẫn lời Giáo sư Đại học Loyola Marymount - ông Justin Levitt nhận định, vụ kiện ở California vẫn còn đối mặt nhiều thách thức.
Bộ Tư pháp cam kết tục theo đuổi nỗ lực ngăn chặn California tái phân chia khu vực bầu cử. Nguồn: X “@TheJusticeDept”
Mobius Nguyen