(TAP) - Tổ chức Y tế quốc tế (Unitaid) vừa công bố kế hoạch phổ biến loại thuốc tiêm lenacapavir - biện pháp phòng ngừa HIV, tại hơn 100 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Dự kiến, thuốc sẽ được bán với giá 40 USD mỗi năm (tương đương 1 triệu đồng) kể từ năm 2027.
Tổ chức Y tế quốc tế Unitaid công bố kế hoạch phổ biến loại thuốc tiêm lenacapavir với giá 40 USD mỗi năm (tương đương 1 triệu đồng) từ năm 2027. Nguồn: Unitaid
Dẫn thông cáo chính thức do Unitaid đăng tải ngày 24/9 (giờ địa phương) cho biết, dù nỗ lực phòng chống HIV trên toàn cầu từ năm 2010 đến nay đã giúp giảm 40% số ca nhiễm mới, nhưng dữ liệu từ Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) cho thấy vẫn còn tới 1,3 triệu ca nhiễm mới ghi nhận chỉ riêng năm 2024. Trước thực trạng đó, thuốc tiêm lenacapavir kỳ vọng tạo ra thay đổi lớn trong cách tiếp cận phòng ngừa HIV, đặc biệt đối với những người gặp khó khăn ở việc duy trì thói quen sử dụng thuốc dự phòng hàng ngày (PrEP).
Cụ thể, lenacapavir là thuốc tiêm tác dụng kéo dài, phát triển bởi công ty dược phẩm sinh học Gilead Sciences (Hoa Kỳ) năm 2022. Công ty này nổi tiếng qua các nghiên cứu và sản phẩm điều trị HIV/AIDS, viêm gan, COVID-19, ung thư. Ngay năm ra đời, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (U.S. Food and Drug Administration), Cơ quan Dược phẩm châu Âu (European Medicines Agency) đã cấp phép lưu hành, sử dụng thuốc tại nhiều nước thuộc Liên minh châu Âu.
Lenacapavir là thuốc tiêm tác dụng kéo dài, phát triển bởi công ty dược phẩm sinh học Gilead Sciences (Hoa Kỳ) vào năm 2022. Nguồn: “X” (@LMPositif)
Nhờ sự hỗ trợ từ Unitaid, Tổ chức Y tế Thế giới (World Health Organization) chính thức ban hành khuyến nghị tháng 7/2025, đưa lenacapavir vào danh mục lựa chọn bổ sung trong chiến lược dự phòng trước phơi nhiễm HIV. Theo đó, loại thuốc tiêm sẽ là phương án thay thế hiệu quả, giúp mở rộng cơ hội tiếp cận công cụ phòng ngừa với những cộng đồng dễ bị tổn thương.
Thông cáo chia sẻ thêm, Unitaid thiết lập quan hệ hợp tác nhiều đối tác lớn như nhà sản xuất Dr. Reddy’s Laboratories (Ấn Độ), Sáng kiến tiếp cận y tế CHAI (Clinton Health Access Initiative) và Viện Nghiên cứu Wits RHI (Wits Reproductive Health and HIV Institute) để triển khai phổ biến thuốc cùng mức giá 40 USD/năm (khoảng 1 triệu đồng) tại 120 quốc gia trên toàn thế giới. Đây là mức giá thấp hơn rất nhiều so với con số 700 triệu đồng/năm mà người dùng từng phải trả tại Hoa Kỳ. Mục tiêu chính của chương trình hợp tác này gồm rút ngắn thời gian đưa thuốc mới đến tay người dân thuộc các quốc gia có thu nhập thấp - trung bình; tạo ra một thị trường cạnh tranh, bền vững cho giải pháp phòng ngừa HIV có tác dụng kéo dài. Bên cạnh đó, Quỹ Gates (Gates Foundation) cũng công bố thỏa thuận riêng trước một hãng dược khác ở Ấn Độ - Hetero Labs, nhằm mở rộng quy mô sản xuất lenacapavir, đảm bảo nguồn cung ổn định, giá cả phù hợp trên toàn cầu.
Unitaid thiết lập quan hệ hợp tác với nhiều đối tác lớn để triển khai phổ biến mức giá thuốc tại 120 quốc gia, chủ yếu tại các quốc gia có thu nhập thấp - trung bình. Nguồn: “X” (@UNITAID)
Theo điều khoản thuộc thỏa thuận, phác đồ sử dụng thuốc yêu cầu người dùng thuốc uống liều trước khi bắt đầu điều trị bằng thuốc tiêm: hai viên vào ngày tiêm đầu tiên và hai viên ngày tiếp theo. Liều uống được mô tả giúp cơ thể nhanh chóng đạt nồng độ thuốc cần thiết để bảo vệ hiệu quả. Giá của toàn bộ liệu trình uống ban đầu không vượt quá 17 USD (khoảng 400 nghìn đồng), đảm bảo tính hợp lý cho người sử dụng trong việc tiếp cận toàn bộ phác đồ điều trị.
Thông cáo báo chí dẫn phát biểu Giám đốc Điều hành Tổ chức Unitaid - Ông Philippe Duneton nhận định quyết định đảm bảo mức giá 40 USD với hai mũi tiêm lenacapavir mỗi năm là bước đột phá mang tính lịch sử. Ông nhấn mạnh: “Điều này chứng minh công cụ y tế tiên tiến nhất hoàn toàn có thể sản xuất, cung cấp mức giá hợp lý ngay từ đầu, nếu có sự hợp tác, cam kết từ nhiều bên liên quan”. Ông khẳng định, Unitaid đang làm việc chặt chẽ cùng các đối tác để hàng triệu người có nhu cầu cấp thiết sẽ được tiếp cận lenacapavir thời gian sớm nhất.
Giám đốc Điều hành Tổ chức Unitaid nhận định quyết định đảm bảo mức giá 40 USD cho hai mũi tiêm lenacapavir mỗi năm là bước đột phá mang tính lịch sử. Nguồn: “X” (@UNITAID)
Cũng thuộc khuôn khổ thông báo, ông Deepak Sapra, Giám đốc Điều hành mảng API và Dịch vụ tại Dr. Reddy’s Laboratories, cho biết: “Quan hệ đối tác về lenacapavir là bước tiến quan trọng trong sứ mệnh nâng cao khả năng tiếp cận, chi trả của bệnh nhân toàn cầu đối với phương pháp điều trị, chống lại HIV”. Đại diện Dr. Reddy chia sẻ kỳ vọng rằng tổ chức có thể tạo ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống khoảng 1,5 tỷ bệnh nhân trên toàn thế giới vào năm 2030.
Vu Ha