(TAP) - Chuyến công du mới đây của Tổng thống Donald Trump đến các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh, thuộc khu vực Trung Đông, đã để lại nhiều dấu ấn cả về mục đích ngoại giao lẫn chiến lược, theo nhận định của truyền thông. Tuy nhiên, bên cạnh một số thành quả lớn, nhiều kỳ vọng từ các bên ghi nhận vẫn chưa trở thành hiện thực.
Tại Riyadh (thủ đô Ả Rập Xê Út), nước này được cho kỳ vọng đạt được một thỏa thuận an ninh chính thức với Washington, D.C. Mặc dù chưa có kết quả cụ thể, các chuyên gia do CNN cho rằng, quốc gia này đã tiến gần hơn đến mục tiêu đó. Giám đốc khu vực Trung Đông của tờ Bloomberg Economics – bà Dina Esfandiary nhận định, tuy thỏa thuận chưa được ký kết, các cuộc thảo luận sâu rộng đã diễn ra, mở ra khả năng tiếp tục đàm phán. Phía chính quyền Riyadh cũng đã ký kết nhiều biên bản ghi nhớ và hợp đồng quốc phòng trị giá gần 142 tỷ USD – thỏa thuận được Nhà Trắng xem là lớn nhất trong lịch sử. Đồng thời, quốc gia Trung Đông này cam kết đầu tư khoảng 600 tỷ USD vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, nỗ lực hợp tác trong chương trình hạt nhân dân sự giữa hai nước vẫn chưa có bước tiến do bất đồng về vấn đề làm giàu uranium – điều khiến Hoa Kỳ và Israel lo ngại về nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân.
Tổng thống Donald Trump vừa kết thúc chuyến công du đến 03 quốc gia Trung Đông (Nguồn: X “@WhiteHouse”)
Bên cạnh đó, Ả Rập Xê Út đã đạt được một bước đột phá ngoại giao khi ông Donald Trump tuyên bố kế hoạch dỡ bỏ lệnh trừng phạt Syria, mở ra cơ hội cho Riyadh đầu tư vào nền kinh tế hàng đầu thế giới. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh các nước vùng Vịnh muốn hỗ trợ Syria, nhưng ngại vướng rào cản pháp lý từ Washington, D.C. Ở Qatar, hoạt động ngoại giao của ông Trump đánh dấu lần đầu tiên một Tổng thống Hoa Kỳ đương nhiệm đến nước này kể từ năm 2003. Quốc vương Qatar – ông Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani cho rằng, chuyến thăm này sẽ thúc đẩy mối quan hệ chiến lược giữa đôi bên khi hai nước đã ký nhiều thỏa thuận, trong đó có hợp đồng mua 210 máy bay Boeing trị giá 96 tỷ USD.
Đáp lại, ông Donald Trump cũng tiếp nhận một chiếc Boeing 747-8 từ Qatar – thứ từng gây ra không ít tranh cãi trong dư luận, nhưng được chính quyền Doha (thủ đô Qatar) xác nhận là giao dịch giữa chính phủ với chính phủ, không phải món quà cá nhân cho lãnh đạo Nhà Trắng. Thủ tướng Qatar khẳng định, quốc gia này luôn là đối tác đáng tin cậy của Hoa Kỳ trong các tình huống khẩn cấp và chiến lược. Trong số các thoả thuận giữa đôi bên, đáng chú ý nhất là tuyên bố bảo đảm an ninh từ phía Washington, D.C. CNN cho biết, ông Trump nói sẽ bảo vệ Doha trước các mối đe dọa – một cam kết mang tính biểu tượng và chiến lược khi xét đến vị trí gần Iran của quốc gia này.
Tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), trọng tâm chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ là đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI). Theo đó, UAE và Washington, D.C đã công bố kế hoạch xây dựng một siêu phức hợp dữ liệu AI tại Abu Dhabi (thủ đô UAE), với công suất lên tới 5 Gigawatt. Chuyên gia tại Trung tâm Chính sách Công nghệ và Bảo mật (Technology and Security Policy Center) thuộc Tập đoàn RAND (nghiên cứu và phân tích cho Quân đội Hoa Kỳ) – ông Lennart Heim nhận định, khu phức hợp này sẽ cần tới hơn 2 triệu con chip – con số vượt xa các dự án hiện tại trên toàn cầu. Tuy nhiên, mong muốn lớn nhất của UAE là tiếp cận không hạn chế các vi mạch AI tiên tiến, dường như vẫn chưa thành hiện thực. Nguồn tin từ truyền thông cho biết, hai nước đã đạt được thỏa thuận sơ bộ mở đường cho việc nhập khẩu các loại chip này và ông Trump cũng xác nhận đang thiết lập biện pháp để tiến tới mục tiêu đó.
Chuyên gia cho rằng, mong muốn tiếp cận không hạn chế các vi mạch AI tiên tiến của UAE vẫn chưa được Hoa Kỳ đáp ứng (Nguồn: X “@WhiteHouse”)
Chuyên gia từ Chatham House (nghiên cứu chính sách) – bà Sanam Vakil đánh giá, UAE đã củng cố vị thế của mình trong lĩnh vực AI và thể hiện là đối tác quan trọng của Washington, D.C. Tuy chưa hoàn toàn đạt được điều mong muốn, bà Vakil nhận định, chuyến thăm của ông Trump vẫn được xem là một chiến thắng chiến lược đối với cả 03 quốc gia vùng Vịnh. Bên cạnh đó, sau chuyến công du Trung Đông, ông Donald Trump cũng cam kết sẽ hành động giải quyết khủng hoảng ở Gaza - khu vực đang đối mặt với nạn đói và thiếu hụt lương thực, thuốc men do phong tỏa của Israel, ảnh hưởng đến 2,4 triệu dân thường.
Kane Nguyen
