(TAP) - Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng đóng vai trò cốt lõi trong mọi lĩnh vực của đời sống, nhiều quốc gia đã không còn chờ đợi đến bậc đại học để đào tạo công dân số. Thay vào đó, AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong chương trình giáo dục phổ thông, từ mầm non đến trung học.
Mới đây, nhằm khẳng định vị thế tiên phong trong lĩnh vực công nghệ, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) quyết định đưa môn AI vào chương trình giáo dục quốc gia từ năm học tới, áp dụng cho tất cả các cấp học từ mẫu giáo đến lớp 12. Trên nền tảng mạng xã hội X ngày 04/5 (giờ địa phương), Thủ tướng UAE Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum khẳng định đây là một bước đi nằm trong chiến lược dài hạn nhằm chuẩn bị cho thế hệ tương lai bước vào một kỷ nguyên mới, nơi công nghệ định hình lại toàn bộ cách vận hành của thế giới. Ông nhấn mạnh: “Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là trang bị kiến thức kỹ thuật về AI, mà còn nâng cao hiểu biết đạo đức, nhận thức về dữ liệu, thuật toán, rủi ro và mối liên hệ giữa trí tuệ nhân tạo với xã hội và đời sống con người.”
Theo đó, chương trình mới do Bộ Giáo dục UAE xây dựng một cách toàn diện, cam kết tạo dựng nền tảng vững chắc về AI ngay từ những bậc học đầu đời. Chính phủ UAE cho rằng trách nhiệm của thế hệ hôm nay là chuẩn bị cho thế hệ kế tiếp năng lực thích ứng và làm chủ một thế giới đang thay đổi nhanh chóng, trong đó công nghệ và AI là các yếu tố then chốt cho sự phát triển bền vững của quốc gia.
Bài đăng của Thủ tướng UAE Sheikh Mohammed bin Rashid Al Maktoum trên mạng xã hội X
Động thái này phản ánh tầm nhìn dài hạn của UAE: xây dựng một hệ sinh thái nhân lực công nghệ cao ngay từ trong trường học, thay vì chỉ tập trung đào tạo ở bậc đại học như truyền thống. Đây không chỉ là nỗ lực nâng cao chất lượng giáo dục, mà còn là một khoản đầu tư chiến lược cho tương lai. Giữa bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang ngày càng đóng vai trò trụ cột trong các lĩnh vực từ kinh tế, y tế, quốc phòng cho tới văn hóa và xã hội, việc đào tạo một lực lượng nhân lực trẻ có kiến thức và kỹ năng về AI sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh vượt trội trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, UAE không đơn độc trong cuộc đua giáo dục AI. Trong khi cạnh tranh bán dẫn giữa Bắc Kinh và Washington tiếp tục leo thang, cuộc đấu then chốt nhưng âm thầm hơn lại diễn ra trong các nhà trường – nơi định hình tư duy và năng lực của thế hệ công dân tương lai. Tại Hoa Kỳ, giáo dục AI đang nhận sự quan tâm đặc biệt, nhất là dưới thời Tổng thống Donald Trump khi vào ngày 23/4, ônng đã ký sắc lệnh tích hợp AI vào chương trình giảng dạy từ mẫu giáo đến lớp 12. Theo sắc lệnh, học sinh sẽ được tạo điều kiện tiếp cận các khóa học, chương trình cấp chứng chỉ về AI. Đồng thời, sắc lệnh cũng yêu cầu thành lập Nhóm Công tác Nhà Trắng về giáo dục AI, đứng đầu là Giám đốc Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ, cùng sự tham gia của đại diện nhiều bộ, ngành liên bang. Nhóm này sẽ chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược tổng thể cho giáo dục AI – từ đào tạo giáo viên, phát triển chương trình học nghề, đến phân bổ ngân sách cho các hoạt động nghiên cứu và triển khai.
Sắc lệnh tích hợp AI vào chương trình giảng dạy từ mẫu giáo đến lớp 12 do Tổng thống Donald Trump vào ngày 23/4 được đăng tải trên trang web Nhà Trắng (The White House)
Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang tăng tốc. Ủy ban Giáo dục thành phố Bắc Kinh (北京市人民政府办公厅) vào ngày 07/3 thông báo từ năm học 2025–2026, tất cả các trường tiểu học và trung học cơ sở tại địa phương sẽ triển khai chương trình giảng dạy AI với thời lượng tối thiểu 8 giờ mỗi năm. Nội dung giảng dạy không chỉ giới hạn ở việc hướng dẫn học sinh sử dụng các chatbot như DeepSeek, mà còn bao gồm kiến thức nền tảng về trí tuệ nhân tạo, cũng như những vấn đề đạo đức phát sinh trong quá trình ứng dụng công nghệ. Tùy vào điều kiện cụ thể, hoạt động giảng dạy có thể được tích hợp trong các môn học hiện hành như Công nghệ thông tin, Khoa học, hoặc được tổ chức dưới dạng một môn học riêng biệt. Trước đó, vào cuối năm 2024, Bộ Giáo dục Trung Quốc đã lựa chọn 184 trường học trên toàn quốc để thực hiện thí điểm, nhằm tạo cơ sở vững chắc cho việc mở rộng chương trình trên quy mô lớn trong giai đoạn tiếp theo.
Thông tin được Ủy ban Giáo dục thành phố Bắc Kinh (北京市人民政府办公厅) đăng tải hôm 07/3
Việc đưa trí tuệ nhân tạo vào giáo dục phổ thông không chỉ là một cải cách đơn thuần, mà là sự chuyển đổi mang tính bản lề, thể hiện cách tiếp cận mới trong giáo dục: không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn nuôi dưỡng năng lực đổi mới, tư duy phản biện và khả năng thích ứng với công nghệ. Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra mạnh mẽ, quốc gia nào xây dựng được một nền giáo dục công nghệ vững chắc sẽ nắm lợi thế trong việc định hình trật tự kinh tế – công nghệ toàn cầu.
AI không còn là một công cụ đơn lẻ, mà đã trở thành “ngôn ngữ mới” của thế kỷ 21 – ngôn ngữ mà mỗi học sinh, mỗi công dân tương lai cần được chuẩn bị để thành thạo, thích ứng và sáng tạo.
Viet Anh