(TAP) - Myanmar sẽ tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 28/12 - đánh dấu đợt bầu cử đầu tiên sau 5 năm kể từ cuộc đảo chính vào năm 2021. Tuy nhiên, cuộc bỏ phiếu này đang vấp phải nhiều làn sóng chỉ trích gay gắt khi giới quan sát quan ngại, nó nhằm mục đích tạo thêm tính hợp pháp cho phe cầm quyền, thay vì giúp khôi phục nền dân chủ hay chấm dứt nội chiến kéo dài.
Thông tin trên do Bộ Thông tin Myanmar (Ministry of Information, viết tắt: MOI) công bố hôm 26/12. MOI dẫn lời chế độ quân đội Myanmar đánh giá, cuộc bầu cử là bước trở lại mô hình dân chủ đa đảng, sau khi lật đổ Chính phủ dân cử Aung San Suu Kyi hồi 4 năm trước. Các nhà phân tích được truyền thông Hoa Kỳ (NBC) ngày 26/12 khảo sát quan ngại, bầu cử có thể chỉ nhằm mục đích tạo thêm tính hợp pháp đối với phe cầm quyền, chưa đủ giúp khôi phục nền dân chủ hay chấm dứt nội chiến.
Một số tổ chức nhân quyền cùng phe đối lập cũng nhận định, cuộc bầu cử không tự do, thiếu tính công bằng, đồng thời quyền lực thực tế nằm trong tay lãnh đạo quân đội - ông Min Aung Hlaing. Tasnim News Agency - hãng thông tin lớn tại Iran ngày 26/12 dẫn lời nhà phân tích thuộc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (International Crisis Group) - ông Richard Horsey đánh giá, cuộc bỏ phiếu do chính lực lượng đảo chính đứng sau tổ chức nên hoàn mất độ tin cậy, đặc biệt dường như không có sự tham gia từ những đảng từng giành chiến thắng ở kỳ bầu cử trước.
Myanmar tổ chức tổng tuyển cử đầu tiên sau 5 năm kể từ cuộc đảo chính năm 2021. Nguồn: Ministry of Information
Theo ông Horsey, quân đội nhiều khả năng sẽ hậu thuẫn Đảng Liên minh Đoàn kết và Phát triển (Union Solidarity and Development Party) giành ưu thế, từ đó chuyển Myanmar sang Chính phủ mang hình thức dân sự, nhưng vẫn bị quân đội kiểm soát. Điều này giúp chính quyền quân sự có thể tuyên bố: họ đang tiến tới đối thoại, ổn định, phù hợp đề xuất hòa bình của ASEAN, đồng thời tạo lý do để các nước láng giềng tiếp tục ủng hộ.
Cuộc đảo chính năm 2021 đã châm ngòi cho làn sóng phản đối rộng khắp, dẫn đến xung đột vũ trang nhiều khu vực ở Myanmar. MOI nói, giao tranh liên tiếp khiến bầu cử gặp khó khăn, buộc chính quyền phải chia quá trình bỏ phiếu thành 3 giai đoạn, lần lượt: (1) 22/12 tới, (2) 11/1/2026 và (3) 25/1/2026. Mặc dù vậy, tình hình nhân đạo tại Myanmar tiếp tục xấu đi, với hàng nghìn dân thường thiệt mạng, hàng chục nghìn người bị giam giữ, hơn 3,6 triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Một số tổ chức quốc tế do NBC phỏng vấn cảnh báo, bạo lực, đàn áp nguy cơ gia tăng trước, lẫn sau bầu cử, khiến triển vọng hòa bình rất mong manh.
Giới quan sát lo ngại, bầu cử ở Myanmar chỉ nhằm mục đích tạo thêm tính hợp pháp cho phe cầm quyền, thay vì giúp khôi phục nền dân chủ hay chấm dứt nội chiến kéo dài. Nguồn: Council on Foreign Relations
Kane Nguyen