(TAP) - Các nhà bảo tồn và chuyên gia môi trường bày tỏ lo ngại sâu sắc trước quyết định mới đây của Tổng thống Donald Trump về việc nới lỏng quy định đánh bắt cá trong Khu bảo tồn biển quốc gia Di sản Quần đảo Thái Bình Dương. Đây là khu vực được liên bang bảo vệ trải dài gần 500.000 dặm vuông giữa một trong năm phân vùng đại dương của Trái Đất.
Theo The Guardian, “Di tích quốc gia biển di sản quần đảo Thái Bình Dương” (Pacific Islands Heritage Marine National Monument) là một trong những môi trường biển nhiệt đới nguyên sơ nhất thế giới, bao gồm 07 hòn đảo, đảo san hô, 165 ngọn núi ngầm – nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm như rùa biển xanh, cá voi, cá mập, trai khổng lồ và 22 loài chim biển. Các chuyên gia do tờ báo quốc tế này cảnh báo, hệ sinh thái mong manh nơi đây có nguy cơ bị tổn thương nghiêm trọng nếu các hoạt động đánh bắt thương mại được mở rộng.
Khu vực “Di tích quốc gia biển di sản quần đảo Thái Bình Dương” (Nguồn: U.S. Fish and Wildlife Service)
Căn cứ sắc lệnh mới của lãnh đạo Nhà Trắng, các tàu treo cờ Hoa Kỳ sẽ được phép hoạt động đánh bắt cá thương mại trong phạm vi từ 50 - 200 hải lý từ ranh giới khu bảo tồn. Tổng thống Donald Trump cũng yêu cầu Bộ trưởng Thương mại (Department of Commerce, viết tắt: DOC) sửa đổi hoặc bãi bỏ những quy định bị cho là “hạn chế” (restrict) đối với ngư dân. Trong một phát biểu trước truyền thông gần đây, ông Trump nói rằng các quy định hiện tại là “kinh khủng và ngu ngốc” (so horrible and so stupid), buộc ngư dân quốc gia phải di chuyển nhiều ngày để đánh bắt ở những khu vực kém hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, một số nhà khoa học đã phản bác lập luận này. Luật sư thuộc tổ chức công ích phi lợi nhuận chuyên tranh tụng các vấn đề môi trường Earthjustice – ông David Henkin nhận định, việc phải di chuyển xa là điều tất yếu vì khu vực đánh bắt nằm ở vùng xa nhất Thái Bình Dương. Một nghiên cứu năm 2023 chỉ ra rằng, trong vòng 05 năm qua, các tàu Hoa Kỳ chỉ dành chưa đến 1% thời gian đánh bắt trong khu vực hiện được mở cửa này. Nhà sáng lập tổ chức chuyên bảo vệ cá mập và môi trường sống của đại dương Shark Stewards – ông David McGuire nói, tuyên bố của lãnh đạo Nhà Trắng phóng đại, bởi các tàu cá thực chất không di chuyển xa đến mức hàng ngàn km. Chuyên gia cũng cảnh báo, việc nới lỏng quy định sẽ làm suy giảm số lượng cá mập – loài đóng vai trò then chốt trong cân bằng sinh thái và mất hàng chục năm để phục hồi sau tổn thất.
Chuyên gia lo ngại lệnh nới lỏng quy định đánh bắt mới của Tổng thống Donald Trump ảnh hưởng hệ sinh thái biển (Nguồn: National Oceanic and Atmospheric Administration)
Giáo sư từ Đại học California (University of California) – ông Douglas McCauley cũng bày tỏ quan ngại, chỉ một thời gian ngắn khai thác cũng có thể xóa sổ những nỗ lực bảo tồn kéo dài cả thế kỷ. Ông McCauley lưu ý rằng, ngoài cá mập, rùa biển và nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng khác cũng sẽ bị ảnh hưởng, bởi chúng dễ mắc vào lưới và móc câu khi bị đánh bắt quy mô lớn. Đại diện tổ chức vận động bảo vệ môi trường Greenpeace – ông Arlo Hemphill cảnh báo, việc cho phép đánh bắt hợp pháp có thể che giấu hoạt động đánh bắt bất hợp pháp. Ngoài ra, động thái sa thải nhân sự và làm suy yếu các cơ quan khoa học như Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (National Oceanic and Atmospheric Administration, viết tắt: NOAA) gần đây càng khiến tình hình thêm phức tạp. Từ ngày 28/8, Reuters thông tin cho biết, ông Trump đã sa thải hơn 1.000 nhân viên NOAA – động thái khiến nhiều người quan ngại có thể ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ công dân và tác động đến các nghiên cứu quan trọng về khí hậu.
Danny Tran