(TAP) - Lá húng chanh, còn gọi là tần dày lá hay dương tử tô, là thảo dược dân gian quen thuộc, thường xuất hiện trong bữa cơm gia đình như rau gia vị và được xem là vị thuốc quý. Nhờ chứa nhiều hoạt chất có lợi, húng chanh giúp cơ thể kháng khuẩn, giảm viêm, tiêu đờm, trị ho, giải cảm và tăng cường sức đề kháng tự nhiên.
Lá húng chanh (tần dày lá, dương tử tô) – thảo dược dân gian quen thuộc với tác dụng trị ho, giải cảm và tăng cường sức khỏe, thường dùng làm rau gia vị và chứa nhiều hoạt chất quý như carvacrol, beta-caroten và vitamin K. Nguồn: TAP News
Theo Cổng thông tin điện tử Sở Y tế Nghệ An, húng chanh mang tên khoa học (Coleus aromaticus Benth), thuộc họ Hoa môi (Lamiaceae) - nhóm thực vật bao gồm nhiều loài quen thuộc như bạc hà, húng quế, tía tô. Đây là loài cây thân thảo sống lâu năm, cao trung bình từ 20 đến 50 cm, thân và lá đều phủ lông mịn, dễ gãy, lá mọc đối xứng, hình bầu dục, mép răng cưa lớn, khi vò nhẹ tỏa mùi thơm dịu giống chanh. Hoa màu tím nhạt hay tím đỏ mọc đầu ngọn thành chùm nhỏ, nở chủ yếu vào mùa khô. Cây dễ chăm sóc, sinh trưởng tốt, nên thường trồng ở vườn nhà, phục vụ mục đích làm rau gia vị, làm thuốc. Phần lớn bài thuốc từ húng chanh đều sử dụng lá - dưới dạng tươi, phơi khô kết hợp cùng dược liệu khác. Thành phần hóa học của húng chanh khá phong phú bao gồm tinh dầu carvacrol, thymol, eugenol, chất chống oxy hóa như calein, carracol. Ngoài ra, húng chanh còn chứa nhiều vitamin A, C, K, beta-carotene, acid ascorbic, khoáng chất thiết yếu, đặc biệt là omega-6 - axit béo có lợi với tim mạch, hệ miễn dịch.
Húng chanh giàu vitamin A, C, K, beta-carotene, acid ascorbic và các khoáng chất thiết yếu, đặc biệt là omega-6 – axit béo có lợi cho tim mạch, hệ miễn dịch. Nguồn: TAP News
Cổng thông tin điện tử Trạm Y tế xã Bà Điểm cho biết, các hoạt chất kể trên, húng chanh có tác dụng hiệu quả trong điều trị viêm họng, ho khan, ho có đờm, khàn tiếng, cảm sốt và viêm mũi dị ứng. Loại lá này còn giúp thanh lọc cơ thể qua đường tiểu, tiêu độc, kích thích tiêu hóa, cải thiện chức năng thận và hỗ trợ phòng ngừa ung thư. Trong kinh nghiệm dân gian, húng chanh thường được dùng trị ho bằng cách nhai lá tươi trộn muối rồi nuốt phần nước, hoặc hấp lá cùng đường phèn hay mật ong uống vài ngày liên tiếp. Không chỉ dùng trị ho, húng chanh còn được giã nát kết hợp muối, chắt lấy nước uống nhằm hạ sốt, giải cảm; phần bã còn lại tận dụng xoa lên da, giúp cơ thể thoát mồ hôi nhanh hơn.
Trường hợp cảm cúm kèm theo nghẹt mũi, nên sắc lá húng chanh, gừng tươi uống để thông mũi, giảm nhức đầu. Những ai thường xuyên bị chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, chỉ cần lấy nắm lá húng chanh hãm nước sôi tương tự như pha trà uống sẽ cảm thấy dễ chịu hơn. Nước sắc từ lá này cũng thích hợp dùng súc miệng trị hôi miệng, chữa chảy máu cam bằng cách kết hợp vài dược liệu khác như hoa hòe, trắc bá diệp, cam thảo đất. Các bệnh ngoài da như dị ứng, chàm, vảy nến hay côn trùng đốt, húng chanh giã nát với muối đắp trực tiếp lên vùng da tổn thương sẽ làm dịu cảm giác ngứa ngáy, sưng tấy.
Húng chanh được dân gian sử dụng để trị ho, hạ sốt, cảm cúm, khó tiêu, hôi miệng và các bệnh ngoài da nhờ đặc tính kháng viêm, tiêu đờm, giải độc và hỗ trợ miễn dịch tự nhiên. Nguồn: TAP News
Bệnh viện đa khoa MEDLATEC thông tin thêm, chiết xuất từ húng chanh được ghi nhận khả năng ức chế một số loại tế bào ung thư, làm giảm tiến trình oxy hóa tế bào, đồng thời làm giảm triệu chứng viêm khớp, tăng cường chức năng tim mạch, cải thiện đường huyết nhờ cơ chế làm chậm hấp thu glucose. Húng chanh mang lại hiệu quả an thần nhẹ, tạo cảm giác thư giãn, giảm căng thẳng, từ đó tác động tích cực đến chất lượng giấc ngủ - yếu tố đặc biệt quan trọng với nhịp sống hiện đại đầy áp lực. Tuy nhiên, húng chanh cần sử dụng đúng cách. Tinh dầu lá chứa estragole - chất nếu dùng liều cao trong thời gian dài có thể ảnh hưởng tới gan. Ngoài ra, estragole gây chậm đông máu, không nên dùng húng chanh trước phẫu thuật ít nhất hai tuần. Phụ nữ mang thai, cho con bú, người bị huyết áp thấp hoặc rối loạn đông máu phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Lông trên lá cũng gây kích ứng nhẹ trên da nhạy cảm người dùng cần lưu ý khi đắp ngoài da.
Chiết xuất húng chanh có thể hỗ trợ ức chế tế bào ung thư, giảm viêm khớp, cải thiện tim mạch, đường huyết và giấc ngủ, nhưng cần dùng đúng cách để tránh ảnh hưởng đến gan, đông máu và da nhạy cảm. Nguồn: TAP News
Dù dễ trồng, dễ kiếm, quen thuộc, nhưng hiệu quả của húng chanh còn tùy thuộc cơ địa mỗi người. Vì thế, mọi người cần kiên trì theo dõi phản ứng cơ thể, tốt nhất nên tham vấn chuyên gia y tế trước lúc dùng.
Duy Lien