(TAP) - Trong một tuyên bố mới đây, Tổng thống Donald Trump cho biết Iran đã “tương đối” đồng ý với các điều khoản thỏa thuận liên quan đến chương trình hạt nhân. Lãnh đạo Nhà Trắng khẳng định, Washington, D.C không có ý định thực hiện hành động quân sự chống lại chính quyền Tehran (thủ đô Iran), đồng thời nhấn mạnh hy vọng đạt được thỏa thuận ngoại giao.
Phát biểu trong chuyến thăm Doha (thủ đô Qatar), Tổng thống Donald Trump mong muốn Iran thành công và trở thành một quốc gia vĩ đại, nhưng đồng thời khẳng định quốc gia Trung Đông này không thể sở hữu vũ khí hạt nhân. Về khả năng tấn công Iran, lãnh đạo Nhà khẳng định sẽ không gây ra bất kỳ “bụi hạt nhân” (nuclear dust) nào ở Tehran cũng như cho biết đang tiến gần đến việc đạt được thỏa thuận và không cần biện pháp quân sự. Ghi nhận những phát biểu của ông Trump được đưa ra sau các cuộc đàm phán kín ở Oman – nơi đặc phái viên Trung Đông của Hoa Kỳ– ông Steve Witkoff đã chuyển cho phái đoàn Iran bản dự thảo đề xuất. Văn kiện này sau đó đã được Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi xem xét.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố, Iran “tương đối” đồng ý thỏa thuận hạt nhân với Hoa Kỳ (Nguồn: Department of Defense)
Một trong những điểm chính của đề xuất là việc Iran phải đồng ý ngừng làm giàu uranium (nguyên liệu được dùng để chế tạo bom nguyên tử) trong 03 năm đầu tiên nhằm xây dựng lòng tin. Sau đó, quốc gia sẽ được phép tiếp tục làm giàu ở 3,75% – mức giới hạn được quy định trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với Hoa Kỳ, nhưng đã bị Washington, D.C rút khỏi vào năm 2018. Trong thời gian này, Nga có thể cung cấp uranium phục vụ cho mục đích dân sự của Iran. Cố vấn cấp cao Iran Ali Shamkhani, người thân cận với lãnh tụ Tối cao nước này – ông Ali Khamenei, được cho là đã phát tín hiệu sẵn sàng thỏa hiệp, với điều kiện tiến trình đàm phán không bị can thiệp bởi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Tehran được cho sẽ sẵn lòng cam kết không chế tạo vũ khí hạt nhân, loại bỏ kho uranium làm giàu cao, giới hạn mức độ chỉ phục vụ mục đích dân sự và cho phép của Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) để đổi lại là việc được dỡ bỏ ngay lập tức các lệnh trừng phạt kinh tế.
Theo nhà phân tích từ Wilson Center (nghiên cứu và xây dựng chính sách) – ông Mohamed Amersi, Iran có thể đồng ý với một thời hạn tạm ngừng làm giàu uranium ở mức cho phép, miễn điều này phù hợp với lợi ích đôi bên. Chuyên gia cũng nhận định rằng Iran có thể cân nhắc cho phép Ả Rập Xê Út (Saudi Arabia) và thậm chí cả Hoa Kỳ đầu tư vào chương trình hạt nhân dân sự của nước này. Theo The Guardian, Tổng thống Donald Trump đã dành lời ca ngợi vai trò trung gian của Qatar, nhắc lại rằng một số quốc gia khác trong khu vực có thái độ cứng rắn, thậm chí ủng hộ tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.
Nhà Trắng khẳng định, Washington, D.C không có ý định thực hiện hành động quân sự chống lại chính quyền Tehran (Nguồn: Nguồn: X “@WhiteHouse”)
Nhận định từ tờ The Guardian giọng điệu của ông Trump cho thấy lãnh đạo Nhà Trắng thực sự muốn đạt được thỏa thuận, đặc biệt trong bối cảnh hai quốc gia phải đối mặt với sự hoài nghi lớn từ dư luận trong nước. Đối với Iran, việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt có thể là động lực mạnh mẽ, trong khi với Washington, D.C, vấn đề an ninh và lòng tin vẫn là rào cản đáng kể. Hiện chưa có ngày cụ thể cho vòng đàm phán tiếp theo, nhưng theo kế hoạch trước đó, các trợ lý của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Iran sẽ gặp đại diện châu Âu (EU) vào ngày 16/5 để cập nhật tiến trình, bất chấp nhiều quốc gia EU bày tỏ sự không hài lòng khi bị gạt ra khỏi vòng đàm phán chính.
Danny Tran