(TAP) – Các chuyên gia cảnh báo, Cục Thuế vụ Hoa Kỳ (IRS) đang rơi vào trạng thái gần như “tê liệt” khi cơ quan này cắt giảm hàng loạt nhân sự, khiến hoạt động kiểm toán với giới giàu – tức cá nhân có thu nhập trên 10 triệu USD/năm, bị đình trệ nghiêm trọng.
Kế toán viên chuyên xử lý các hồ sơ thuế phức tạp tại bộ phận High Wealth (thu nhập cao) thuộc Cục Thuế vụ (Internal Revenue Service (IRS) – ông Wesley Stanovsek nói bị sa thải vào tháng 2/2025, mặc dù làm việc tại cơ quan chưa đầy 01 năm. Thời điểm đó, nhân viên này đang xử lý 03 vụ kiểm toán trị giá hàng triệu USD. Khi ông Stanovsek rời đi, các vụ án gần như hủy bỏ vì thiếu người xử lý và khả năng cao sẽ không có thay đổi nào được thực hiện. Nguồn tin từ CNBC News cho biết, việc cắt giảm không chỉ dừng lại ở những nhân viên thử việc, IRS dự kiến mất khoảng một phần ba (1/3) nhân lực do chính sách sa thải và tuyển dụng lại lao động. Chuyên gia quan ngại, diễn biến hiện tại đang có lợi cho người nộp thuế giàu, vì số nhân viên ít hơn, bao gồm các nhân viên xử lý hoạt động kiểm toán.
Sự thiếu hụt nhân sự tại Cục Thuế vụ có nguy cơ dẫn đến nhiều dịch vụ bị trì trệ, trong đó có hoạt động kiểm toán với giới giàu (Nguồn: Facebook “IRS”)
Cần biết rằng dưới thời cựu Tổng thống Biden, IRS từng được kỳ vọng sẽ tăng cường kiểm soát giới siêu giàu, nhắm vào những người có thu nhập trên 10 triệu USD/năm hoặc sở hữu máy bay riêng. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân sự khiến chiến dịch này có nguy cơ bị đình trệ, chuyên gia do CNBC News khảo sát nhận định. Đối tác tại hãng luật Vinson & Elkins – bà Kathleen Pakenham cho rằng, IRS hiện nay giống như “xác sống” (zombie), không còn bộ phận nào kiểm soát được tình hình thực tế. Một số người giàu đã đặt câu hỏi với luật sư và kế toán viên về việc, liệu có nên tiếp tục nộp hồ sơ thuế trong bối cảnh hoạt động bị trì trệ hay không. CNBC News dẫn chuyên gia khẳng định “có” vì IRS vẫn dùng hệ thống tự động phát hiện những trường hợp không nộp hồ sơ đúng hạn. Những ai không nộp hồ sơ kiểm toán thuế theo quy định đều có nguy cơ đối mặt với các mức xử phạt.
Tuy vậy, bối cảnh hiện nay có nguy cơ tạo ra điều kiện cho các kỹ thuật trốn thuế phát triển. Cũng theo đại diện hãng luật Vinson & Elkins, tình hình này có nhiều điểm tương đồng với thời kỳ IRS bị cắt giảm ngân sách vào năm 1999 - 2000, khi hàng loạt cấu trúc thuế bất hợp pháp được triển khai, đến mức nhiều năm sau mới bị Chính phủ phát hiện. Một nghiên cứu từ tâm nghiên cứu chính sách phi đảng phái Yale Budget Lab cho thấy, nếu diễn biến kéo dài trong 10 năm, IRS có thể thất thu ít nhất 160 tỷ USD, riêng các báo cáo khác do CNBC thu thập cảnh báo, con số trên có thể lên tới 500 tỷ USD chỉ trong năm nay.
Chuyên gia quan ngại tình trạng thiếu nhân lực tại Cục Thuế vụ có nguy cơ khiến hệ thống tự động bị áp dụng một cách thiếu hiệu quả dẫn đến tình trạng phong tỏa tài sản, thay vì xử lý linh hoạt cho người nộp thuế (Nguồn: Facebook “IRS”)
Cựu nhân viên đơn vị Doanh nghiệp lớn và Quốc tế (Large Business and International) của IRS – ông Jack McCumber cho biết, trước khi bị sa thải, nhân viên này và nhóm của ông (hầu hết đã nghỉ việc) từng xử lý các vụ trốn thuế có tổng giá trị nghi ngờ hơn 150 triệu USD. Cựu nhân viên IRS cũng đồng tình quan điểm nói cơ quan chắc chắn không còn đủ người để tiếp tục các dự án đang dang dở. Đối tác tại văn phòng Washington, D.C của công ty luật Husch Blackwell - ông Robert Romashko tiết lộ đang xử lý một vụ kiểm toán với số tiền bị truy thu lên đến 8 triệu USD, nhưng sau nhiều tháng nộp đơn kháng cáo, IRS vẫn chưa phân công người tiếp nhận. Luật sư Romashko quan ngại, nếu thiếu nhân lực, hệ thống tự động sẽ áp dụng các biện pháp cưỡng chế như phong tỏa tài sản, thay vì xử lý linh hoạt như trước.
Mặc dù vậy, về phía chính quyền ông Donald Trump, Bộ trưởng Bộ Tài chính (Department of the Treasury) – ông Scott Bessent vẫn khẳng định, trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ giúp IRS hoạt động hiệu quả, ngay cả khi không cần tăng nhân sự. Tuy nhiên, nhiều luật sư cho biết AI chỉ hiệu quả khi phát hiện vấn đề ban đầu, còn việc phân tích chuyên sâu và ra quyết định vẫn cần yếu tố con người.
Danny Tran