(TAP) - Tổng thống Donald Trump mới đây đã ra lệnh cho Hoa Kỳ nối lại các cuộc thử nghiệm hạt nhân. Thông báo này khiến giới chuyên gia, cộng đồng quốc tế lên tiếng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn đối với sức khỏe con người và môi trường sống.
Trước đó, trên mạng xã hội Truth Social (@realDonaldTrump) ngày 30/10, lãnh đạo Nhà Trắng cho biết do các quốc gia khác đang tiến hành thử nghiệm, nên ông đã chỉ thị Bộ Chiến tranh (trước đó là Bộ Quốc phòng) bắt đầu chương trình thử vũ khí hạt nhân ở Hoa Kỳ trên “cơ sở bình đẳng”. Ông Trump khẳng định quá trình này sẽ triển khai ngay lập tức, tiết lộ có thể sớm thực hiện một số cuộc thử nghiệm thời gian tới. Mặc dù vậy, tuyên bố trên chưa rõ ràng về loại thử nghiệm (nổ hoặc phi hạt nhân) ông Trump đang hướng đến.
Giám đốc Chương trình An ninh Toàn cầu tại Liên minh các Nhà khoa học Quan tâm (Union of Concerned Scientists) - bà Tara Drozdenko ngày 1/11 chia sẻ với ABC, nếu thử nghiệm hạt nhân nổ, đây thật sự trở thành điều rất đáng báo động. Chuyên gia nhận định, việc nối lại thử nghiệm hạt nhân nguy cơ tạo kéo theo hậu quả nghiêm trọng về chính trị, đặc biệt khi một số cường quốc khác như Nga và Trung Quốc, có thể phản ứng bằng cách khởi động lại chương trình. Theo thống kê trực tuyến bởi Liên Hợp Quốc (United Nations, viết tắt: UN), từ năm 1945 - 1992, Hoa Kỳ tiến hành hơn 1.000 vụ thử hạt nhân. Những vụ thử vũ khí từng diễn ra trên không, dưới lòng đất và cả dưới nước, đến khi Tổng thống George H. W. Bush tuyên bố tạm dừng (1992).
Tổng thống Donald Trump nói đã chỉ thị Bộ Chiến tranh bắt đầu chương trình thử vũ khí hạt nhân ở Hoa Kỳ. Nguồn: Truth Social “@realDonaldTrump”
Đồng quan điểm, America Online (AOL) ngày 1/11 dẫn lời chuyên gia tại Đại học Columbia - Phó giáo sư Norman Kleiman cảnh báo, thử nghiệm hạt nhân, đặc biệt quyết định tạo ra vụ nổ thực sự gây ra hậu quả nghiêm trọng. Ông Kleiman quan ngại, vụ nổ sẽ phát tán vật liệu phóng xạ ra không khí, đất và nước, dẫn đến nguy cơ ô nhiễm lan rộng. Phó Giáo sư Đại học Columbia giải thích, nếu con người tiếp xúc hạt phóng xạ, họ có nguy cơ gặp phải các bệnh cấp tính, tăng nguy cơ ung thư về lâu dài vì DNA bị tổn thương. Ngoài ra, thai nhi trở thành đối tượng chịu rủi ro cao nhất vì tế bào đang phát triển nhanh, dễ bị ảnh hưởng. Ông Kleiman nhấn mạnh, tiến hành thử nghiệm trên mặt đất là điều “điên rồ” và khuyến nghị chỉ nên thực hiện thử nghiệm không gây nổ (phi hạt nhân) hoặc không phân hạch (chỉ tạo ra sóng xung kích để thu thập dữ liệu).
Ngoài tác động lên sức khỏe con người, ABC ngày 1/11 đánh giá, thử nghiệm hạt nhân còn gây hại môi trường. Nguyên nhân do bụi phóng xạ từ vụ nổ bay lên độ cao hàng chục km, lan khắp thế giới, rơi xuống dần dần trong nhiều năm. Lịch sử từng chứng kiến hậu quả nặng nề ở Quần đảo Marshall (Châu Đại Dương) năm 1954, khi các hạt phóng xạ từ một vụ thử bom khinh khí lan sang các khu vực có người sinh sống, làm ô nhiễm môi trường suốt thời gian dài.
Hoa Kỳ đã tiến hành hơn 1.000 vụ thử hạt nhân từ năm 1945 – 1992. Nguồn: United Nations
Không chỉ trên không, đất liền hoặc biển, thử nghiệm dưới lòng đất tuy hạn chế phần nào ô nhiễm, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ chất phóng xạ, ảnh hưởng nước ngầm, hệ sinh thái. ABC ngày 1/11 dẫn lời bà Drozdenko cảnh báo, thế giới đang phải phục hồi hậu quả từ các vụ thử hạt nhân thời Chiến tranh Lạnh (1947 - 1991). Chuyên gia lo ngại, nếu Washington, D.C thật sự tái khởi động thử nghiệm hạt nhân, nó gây ra căng thẳng mới về quan hệ quốc tế, kéo theo nhiều cuộc kiện tụng cùng các tổ chức bảo vệ môi trường, an toàn sức khỏe con người trên phạm vi toàn cầu.
Kelvin Huynh