(TAP) - Một tòa phúc thẩm liên bang tại Boston vừa ra phán quyết ngăn việc chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh. Điều này buộc chính quyền ông Trump không thể tước quyền công dân những đứa trẻ sinh ra tại Hoa Kỳ từ cha mẹ, bất chấp là người nhập cư bất hợp pháp hoặc thường trú tạm thời.
Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 1 ngăn chính quyền Trump chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh. Nguồn: 1st U.S. Circuit Court of Appeals
Quyết định do Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 1 (1st U.S. Circuit Court of Appeals, viết tắt: 1st Cir) ban hành vào ngày 4/10. Trang Sở Tư pháp tiểu bang California (State of California - Department of Justice) cùng ngày dẫn lời Tổng chưởng lý Rob Bonta - đại diện gần 20 tiểu bang phía nguyên đơn tham gia vụ kiện, ủng hộ kết luận từ tòa án. Ông Bonta cho rằng, cơ quan tư pháp liên bang xác định rõ nguyên tắc thuộc Tu chính án thứ 14, chứng minh hành động tước đoạt quyền công dân theo nơi sinh là vi hiến, cần ngăn lệnh cấm trên toàn quốc để bảo vệ quyền lợi người dân.
Ở biên bản công bố ngày 4/10, 1st Cir khẳng định, nguyên đơn có cơ sở pháp lý mạnh, đảm bảo tất cả trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ, dù cha mẹ có tình trạng nhập cư như thế nào, vẫn được hưởng quyền công dân. Toà phúc thẩm cũng duy trì lệnh cấm sơ bộ từ những tòa cấp dưới - vốn đã ngăn chính quyền thực hiện sắc lệnh trong suốt thời gian vụ kiện đang được xem xét. Theo truyền thông Hoa Kỳ (AP) ngày 4/10, phán quyết này giúp 1st Cir trở thành tòa án liên bang thứ năm kể từ tháng 6/2025 ban hành hoặc duy trì lệnh chặn sắc lệnh của ông Trump. Như TAP News từng thông tin, lệnh chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh ban hành ngay khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1. Mục tiêu nhằm chấm dứt việc cấp quyền công dân tự động cho trẻ em sinh ra trên lãnh thổ quốc gia có cha mẹ không mang quốc tịch hoặc chỉ tạm trú.
Tổng chưởng lý Rob Bonta ủng hộ kết luận từ tòa án, nói hành động tước đoạt quyền công dân theo nơi sinh là vi hiến. Nguồn: State of California - Department of Justice
Quay lại phán quyết, 1st Cir cảnh báo, việc hủy công nhận quyền công dân theo nơi sinh nguy cơ phá vỡ nền tảng đã tồn tại lâu đời ở Hoa Kỳ. Ngoài ra, tòa phúc thẩm cũng đưa ra một phán quyết khác có lợi nghiêng về những tổ chức phản đối sắc lệnh, bao gồm Tổ chức Hỗ trợ Cộng đồng Indonesia (Indonesian Community Support) tại New Hampshire và Liên đoàn Công dân Mỹ Latinh Thống nhất (League of United Latin American Citizens), đại diện bởi Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ (American Civil Liberties Union, viết tắt: ACLU). Trang ACLU ngày 3/10 dẫn lời luật sư cấp cao từ tổ chức – ông SangYeob Kim nhận định, hiến pháp quy định rất rõ ràng: Không ai có quyền quyết định ai sinh ra ở đất nước này xứng đáng làm công dân hay không.
Đáp lại, chính quyền ông Trump vẫn bảo vệ quan điểm cần duy trì sắc lệnh. Truyền thông Hoa Kỳ (Reuters) ngày 4/10, dẫn lời người phát ngôn Nhà Trắng – ông Abigail Jackson nói, tòa án hiểu sai Tu chính án thứ 14, khẳng định phía Tổng thống sẽ theo đuổi vụ kiện, đồng thời đệ đơn lên Tòa án Tối cao (SCOTUS) xem xét, làm rõ vấn đề.
Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ cho rằng, không ai có quyền quyết định ai sinh ra ở đất nước xứng đáng làm công dân hay không. Nguồn: American Civil Liberties Union
Kelvin Huynh