(TAP) - Liên minh châu Âu (EU) vừa đạt đồng thuận về mục tiêu mang tính ràng buộc pháp lý: giảm 90% lượng khí thải vào năm 2040. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh EU lùi thời điểm triển khai hệ thống giao dịch phát thải mới (ETS2) thêm một năm.
Ủy ban châu Âu (EC) ngày 10/12 thông báo Nghị viện châu Âu cùng các quốc gia thành viên đã đạt thỏa thuận sơ bộ vào tối 9/12 về mục tiêu khí hậu cho năm 2040 và việc sửa đổi Luật Khí hậu EU (EU Climate Law). Chủ tịch EC Ursula von der Leyen nhấn mạnh EU đang chuyển những cam kết đưa ra tại Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu Liên Hợp Quốc lần thứ 30 (COP30) thành hành động cụ thể bằng cách thiết lập một mục tiêu rõ ràng, có tính ràng buộc pháp lý. Bà nhận định, kế hoạch mới vẫn đảm bảo tính linh hoạt, qua đó giúp quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch trong toàn khối trở nên cạnh tranh, hiệu quả hơn.
Cụ thể, EC dẫn lời những chuyên gia thuộc lĩnh vực đầu tư bền vững nhận định, việc EU đặt mục tiêu ràng buộc, có chế tài bằng luật, sẽ củng cố tham vọng đạt phát thải ròng bằng 0 năm 2050. Họ lập luận, điều này tạo sự chắc chắn dài hạn cho nhà đầu tư, thúc đẩy dòng vốn vào công nghệ không phát thải, thúc đẩy vai trò dẫn đầu của châu Âu. Một số ý kiến khác tin rằng, kế hoạch giảm 90% khí thải năm 2040 kích thích đổi mới trong chuỗi cung ứng quan trọng như: vật liệu đất hiếm, lưu trữ năng lượng. Quy định kỳ vọng tạo điều kiện phát triển ở công ty khởi nghiệp, vừa giảm phát thải, vừa cải thiện hiệu quả chi phí. Những chuyên gia ngành năng lượng tái tạo được Reuters ngày 10/12 phỏng vấn đánh giá, hành động vì khí hậu là khoản đầu tư chiến lược, giúp thúc đẩy tăng trưởng, việc làm, đổi mới, đồng thời đảm bảo EU giữ được tính cạnh tranh.
Châu Âu đặt mục tiêu cắt giảm 90% khí thải vào năm 2040. Nguồn: ec.europa.eu
Quay lại công bố ngày 10/12, EU quyết định lùi thời điểm áp dụng Hệ thống Giao dịch Phát thải thứ 2 (Emissions Trading System 2, viết tắt: ETS2) từ năm 2027 sang năm 2028. Đây là một hệ thống độc lập, hoạt động theo nguyên tắc “đặt giới hạn và giao dịch” (Cap-and-Trade) nhằm định giá carbon, thúc đẩy giảm phát thải, bổ sung cho ETS ban đầu (ETS1) do EU triển khai từ năm 2005. Bằng cách định giá (giới hạn phát thải) carbon ở các lĩnh vực sản xuất điện, công nghiệp nặng (thép, xi măng, hóa chất), hàng không, vận tải biển, ETS2 sẽ tạo động lực kinh tế mạnh mẽ để người dùng, doanh nghiệp chuyển sang lựa chọn carbon thấp hơn như xe điện, sưởi ấm bằng bơm nhiệt,…
Ngoài ra, công bố mới bao gồm việc yêu cầu sử dụng tín chỉ loại bỏ carbon, chiếm tối đa 5% nỗ lực giảm phát thải. EU cho biết, những thành viên thuộc Liên minh chủ yếu vẫn dựa vào hoạt động loại bỏ carbon trong nước, song họ cũng có thể dùng tín chỉ quốc tế chất lượng cao thay thế. Reuters ngày 10/12 nhận định, động thái này thể hiện 3 thông điệp chính: EU cần sự linh hoạt để đạt mục tiêu không phát thải ròng; khối đặt yêu cầu khắt khe về chất lượng tín chỉ; họ sẵn sàng hỗ trợ hành động khí hậu toàn cầu thông qua tín chỉ quốc tế.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết, EU đang biến cam kết tại Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu thường niên của Liên Hợp Quốc lần thứ 30 thành hành động bằng mục tiêu rõ ràng, mang tính pháp lý. Nguồn: X “@vonderleyen”
Bên cạnh đó, mặc dù thời điểm áp dụng chi phí carbon ETS2 bị trì hoãn sang năm 2028, nhưng những thủ tục hành chính để chuẩn bị dữ liệu tiếp tục thực hiện. Một số nhà đầu tư do CNBC ngày 10/12 phỏng vấn cảnh báo, chậm triển khai ETS2 làm ảnh hưởng tới quyết định đầu tư đã được lên kế hoạch dựa trên khung thời gian ban đầu (2027).
Therion Son