(TAP) - Còn được gọi bằng cái tên bệnh “bọ hôn”, Chagas là căn bệnh nguy hiểm do ký sinh trùng gây ra vốn phổ biến tại 21 quốc gia châu Mỹ, nhưng đang có dấu hiệu lan rộng tại Hoa Kỳ.
Theo bài báo khoa học xuất bản vào đầu tháng 9/2025 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (Centers for Disease Control and Prevention, viết tắt: CDC), ít nhất 8 tiểu bang Hoa Kỳ xuất hiện trường hợp lây nhiễm tại chỗ, trong đó Texas có số ca nhiễm cao nhất. Một số bang khác (7), bao gồm: California, Arizona, Tennessee, Louisiana, Missouri, Mississippi và Arkansa. Bên cạnh đó, côn trùng trung gian truyền bệnh Chagas – bọ hôn (kissing bug) cũng được phát hiện tại 32 tiểu bang.
Tác nhân chính gây bệnh là ký sinh trùng Trypanosoma cruzi, tồn tại trong bọ xít, hay gọi khác: Bọ hôn. Loài này có xu hướng cắn vào mặt người, đặc biệt vùng mắt và miệng, từ đó có tên “bọ hôn”. Sau khi tấn công, bọ thường để lại phân chứa ký sinh trùng. Nếu người bị cắn vô tình dụi mắt, gãi hoặc chạm vào vết cắn, ký sinh trùng có thể xâm nhập cơ thể qua vết trầy xước, mắt hoặc miệng. CDC cho biết khoảng 8 triệu người trên toàn cầu và khoảng 280.000 người tại Hoa Kỳ đang mắc bệnh, nhưng phần lớn không biết.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ cảnh báo nguy cơ lan rộng Chagas – bệnh do bọ hôn gây ra có nguy dẫn đến tử vong. Nguồn: Centers for Disease Control and Prevention
Mặc dù chưa đủ dữ liệu khẳng định bọ hôn đang gia tăng về số lượng hay mở rộng phạm vi địa lý, tuy nhiên, báo cáo CDC chỉ ra rằng, tiếp xúc thường xuyên giữa người và loài côn trùng này, cùng sự quan tâm nghiên cứu, đã giúp nâng cao nhận thức cộng đồng. Những cảnh báo về việc côn trùng xâm nhập vào nhà, gây dị ứng, lây nhiễm cho chó và cắn người, góp phần làm tăng sự chú ý đến bệnh Chagas. Cũng theo CDC, ở giai đoạn cấp tính, người bệnh có thể bị sưng mí mắt (dấu hiệu Romaña), sốt, mệt mỏi, đau cơ, đau đầu, phát ban, chán ăn, tiêu chảy hoặc nôn mửa.
Chagas không lây qua tiếp xúc thông thường hay người sang người, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính, kéo dài nhiều năm hoặc suốt đời, nguy cơ đe dọa tính mạng. Đến giai đoạn này, bệnh gây tổn thương nghiêm trọng các cơ quan như tim, thực quản, ruột kết do ký sinh trùng phá hủy dây thần kinh kiểm soát. Một số ít người dường như không có triệu chứng rõ ràng, trong khi số khác lại gặp biến chứng nặng hơn.
Bọ xít, hay còn gọi là “bọ hôn” là loài côn trùng gây bệnh Chagas. Nguồn: cdc.gov
Hiện chưa có vaccine hoặc thuốc ngừa bệnh Chagas, vì vậy, phòng tránh là biện pháp hiệu quả nhất. CDC khuyến nghị, công dân nên sử dụng thuốc diệt côn trùng, thuốc xịt chống muỗi; Mặc quần áo dài, che kín da khi đi vào vùng rừng núi hoặc khu vực có nguy cơ; Không ăn trái cây, rau sống chưa rửa sạch kỹ; Đảm bảo vệ sinh nơi ở, bịt kín cửa sổ, cửa ra vào; Tránh để gỗ, đá hoặc rác gần nhà vì đây là nơi trú ẩn lý tưởng cho bọ
Tăng cường nhận thức về bệnh Chagas và chủ động phòng ngừa sẽ trở thành biện pháp hữu hiệu nhất để bảo vệ bản thân, gia đình trước mối nguy hiểm ngày càng lan rộng.
Long Peter