(TAP) – Một báo cáo mới công bố ngày 27/5 từ Viện Lowy (Úc) cảnh báo, “bẫy nợ” từ Trung Quốc đe dọa tài chính các nước đang phát triển, với tổng nợ phải thanh toán vào năm 2025 dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục 22 tỷ USD.
Truyền thông Đông Nam Á (CNA) dẫn báo cáo của Viện Lowy (Lowy Institute) nói rằng, chương trình Sáng kiến Vành đai và Con đường (Belt and Road Initiative) của Trung Quốc – dự án từng được Bắc Kinh đầu tư xây dựng hạ tầng như cảng, đường sắt và đường bộ ở nhiều nước nghèo trong thập kỷ 2010, nay lại trở thành gánh nặng nợ nần đối với những quốc gia vay vốn. Các chuyên gia chỉ ra thực tế rằng, dòng cho vay từ đất nước tỷ dân đang suy giảm mạnh, trong khi nghĩa vụ trả nợ ngày càng lớn. Nhà nghiên cứu từ Viện Lowy – ông Riley Duke nhận định, các quốc gia đang phát triển hiện đang phải vật lộn với áp lực trả nợ và chi phí lãi vay gia tăng. Trong khi đó, trong thập kỷ trở lại đây, Trung Quốc có xu hướng trở thành bên đòi nợ nhiều hơn là đối tác tài trợ cho các nước nghèo.
Viện Lowy (Úc) dẫn số liệu từ Ngân hàng Thế giới cảnh báo, Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc đang đẩy các nước đang phát triển vào tình cảnh phải thanh toán khoản nợ kỷ lục 22 tỷ USD vào năm 2025 (Nguồn: Lowy Institute)
Phản hồi về báo cáo của cơ quan nghiên cứu phía Úc, Bộ Ngoại giao Trung Quốc (Ministry of Foreign Affairs of the People's Republic of China, viết tắt: MFA China) khẳng định, hoạt động đầu tư và hợp tác tài chính từ nước này luôn tuân thủ các công ước quốc tế. Người phát ngôn MFA China – bà Mao Ninh cho rằng, một số quốc gia đang cố gắng đổ lỗi cho Bắc Kinh về tình trạng nợ nần, song những cáo buộc này không phản ánh sự thật. Tuy nhiên, CNA nói Viện Lowy đã sử dụng dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (World Bank) - tổ chức tài chính quốc tế uy tín, để đưa ra phân tích nghĩa vụ tài chính của 75 quốc gia nghèo nhất. Kết quả này cho thấy, những nước đang mắc “bẫy nợ” từ Trung Quốc có nguy cơ đối mặt với khoản tiền phải trả “kỷ lục” vào năm nay.
Cũng theo nhà nghiên cứu từ Viện Lowy Riley Duke, việc vị thế của Trung Quốc thay đổi, từ một nhà tài trợ ròng trở thành bên nhận trả nợ ròng, sẽ tác động tiêu cực đến khả năng chi tiêu cho các lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục và ứng phó biến đổi khí hậu ở nhiều nước. Báo cáo cũng đặt ra nghi vấn, liệu Trung Quốc có tận dụng các khoản nợ này như một công cụ “đòn bẩy địa chính trị” (geopolitical leverage) hay không, đặc biệt trong bối cảnh Hoa Kỳ cắt giảm viện trợ quốc tế. Mặc dù hoạt động cho vay của Bắc Kinh nhìn chung đang giảm, Viện Lowy lưu ý vẫn có một số ngoại lệ. Điển hình như quốc gia như Honduras (quốc gia ở Trung Mỹ) và Quần đảo Solomon (Châu Đại Dương) đã nhận được khoản vay lớn sau khi chuyển quan hệ ngoại giao từ Đài Loan sang đất nước tỷ dân.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng, một số quốc gia đang cố gắng đổ lỗi cho Bắc Kinh về tình trạng nợ nần, song những cáo buộc này không phản ánh sự thật (Nguồn: Ministry of Foreign Affairs of the People's Republic of China)
Bên cạnh đó, Trung Quốc được cho cũng đang tích cực ký kết các thỏa thuận cho vay với các quốc gia như Indonesia và Brazil nhằm đảm bảo nguồn cung kim loại quan trọng phục vụ sản xuất pin cùng công nghiệp công nghệ cao. Với xu hướng hiện tại, các chuyên gia không loại trừ khả năng, tình trạng nợ nần chồng chất từ Bắc Kinh có thể đe dọa đến ổn định kinh tế và chủ quyền tài chính của nhiều nước đang phát triển trong 10 năm tới.
Long Yuan