(TAP) - Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ ông Donald Trump dọa lấy lại Kênh đào Panama vì cho rằng phí tàu thuyền phải trả để lưu thông khu vực đang quá cao. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo sắp tới của Washington, D.C cũng cáo buộc Trung Quốc quản lý ngầm, tọa ảnh hưởng đối với tuyến đường thủy.
Ngày 22/12, ông Donald Trump đã có bài viết đăng tải trên mạng xã hội Truth Social cá nhân (Donald J. Trump @realDonaldTrump) nói rằng, Kênh đào Panama là tài sản quốc gia quan trọng đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Bao gồm về lĩnh vực thương mại cũng như giúp triển khai nhanh chóng lực lượng Hải quân Washington, D.C từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương, đồng thời cắt giảm đáng kể thời gian vận chuyển đến các cảng. Tân Tổng thống đắc cử nói rằng, Washington, D.C đang là bên sử dụng nhiều nhất tuyến đường thủy này, với hơn 70% tất cả các chuyến đi đến hoặc đi từ các cảng nội địa. Ông Trump nhấn mạnh, Hoa Kỳ cũng đã đầu tư nguồn chi phí “khổng lồ” để giúp Panama hoàn thành kênh đào (dài 51 dặm) từ năm 1914.
Kênh đào Panama (Nguồn: U.S. Department of Defense)
Reuters cho biết, đến năm 1977, Tổng thống thứ 39 của Hoa Kỳ - ông Jimmy Carter đã đàm phán Hiệp ước Torrijos-Carter (Torrijos-Carter Treaties) đã trao cho Panama quyền kiểm soát kênh đào và Hiệp ước trung lập (Neutrality Treaty) cho phép Washington, D.C bảo vệ tính trung lập của kênh đào. Kênh đào này hiện do Cơ quan quản lý kênh đào Panama quản lý (Panama Canal Authority), the Guardian thông tin. Do đó, ông Trump nói rằng khi người tiền nhiệm Jimmy Carter trao quyền quản lý khu vực cho phía Panama, quốc gia Trung Mỹ này có nghĩa vụ với nó, thay vì Trung Quốc hoặc bất kỳ ai khác - động thái ám chỉ ảnh hưởng ngầm của Bắc Kinh tại tuyến đường thủy nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Cũng theo the Guardian, Trung Quốc hiện là khách hàng lớn thứ hai của kênh đào Panama, đồng thời một doanh nghiệp phía Bắc Kinh có trụ sở tại Hồng Kông cũng được cho đang kiểm soát 02 trong số 05 cảng liền kề.
Với những đóng góp của Washington, D.C trong việc xây dựng và phát triển, ông Donald Trump nói Panama không được phép tính phí Hoa Kỳ, Hải quân và các tập đoàn đang kinh doanh trên lãnh thổ Washington, D.C. Tổng thống đắc cử cho rằng, mức giá và phí đi lại quanh khu vực đang quá cao, dẫn đến sự bất công cho các hoạt động thương mại, quân sự. Ông Trump yêu cầu, hành động “cướp bóc” (rip-off) này cần lập tức chấm dứt, đồng thời nói nếu các nguyên tắc, bao gồm cả về mặt đạo đức và pháp lý không được tuân thủ, Hoa Kỳ sẽ đòi lại quyền kiểm soát.
Ông Donald Trump dọa lấy lại Kênh đào Panama nếu Hoa Kỳ tiếp tục bị đối xử thiếu công bằng (Nguồn: Truth Social “Donald J. Trump @realDonaldTrump”)
Thời gian gần đây, tình trạng hạn hán kéo dài đã cản trở khả năng di chuyển của tàu thuyền quanh khu vực. Panama Canal Authority (cơ quan quản lý) cho biết, lưu lượng tàu qua lại kênh đào Panama đã giảm 29% trong năm 2024 do tình trạng hạn hán nghiêm trọng. Ghi nhận từ tháng 10/2023 - 9/2024, chỉ có 9.944 tàu đi qua kênh đào, so với mức 14.080 tàu của cùng kỳ năm trước, Reuters thông tin.
Tờ Bloomberg dẫn lời một quan chức Chính phủ Panama cùng ngày nói rằng đã biết về tuyên bố của ông Trump. Phía Chính quyền quốc gia Trung Mỹ này dự kiến sẽ có phản hồi chính thức trong những ngày tới.
Elti Tran
Bình luận