(TAP) - Nghiên cứu mới từ Đại học Stanford tiết lộ, trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi thị trường lao động, ảnh hưởng mạnh nhóm lao động trẻ, đặc biệt những người mới vào nghề, muốn tìm việc làm.
Nghiên cứu từ Phòng thí nghiệm Kinh tế số Stanford (Stanford Digital Economy Lab) do nhà kinh tế Erik Brynjolfsson, Bharat Chandar và Ruyu Chen thực hiện ngày 26/8 chỉ ra rằng, năm 2022 - 2025, số việc làm mới của người trẻ ở các ngành bị ảnh hưởng bởi AI giảm 13%. Ngược lại, lao động có kinh nghiệm hơn - tức làm việc lâu năm không bị ảnh hưởng nhiều, thậm chí được tuyển dụng nhiều hơn.
Nghiên cứu mới từ Đại học Stanford tiết lộ, trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi thị trường lao động, ảnh hưởng mạnh nhóm lao động trẻ, đặc biệt những người mới vào nghề. Nguồn: Stanford Digital Economy Lab
Nhóm nhà nghiên cứu nhận định rằng AI, đặc biệt mô hình ngôn ngữ như ChatGPT, đang làm gián đoạn thị trường lao động. Những mô hình này huấn luyện dựa vào sách vở, bài viết, tài liệu có sẵn trên internet - kiến thức phổ biến mà sinh viên thường học tại trường đại học. Chính vì thế, AI có thể thực hiện công việc người trẻ thường đảm nhận sau khi ra trường.
Theo nghiên cứu từ Đại học Stanford, làn sóng Trí tuệ nhân tạo (AI) tác động mạnh mẽ nhất đến hai lĩnh vực là lập trình phần mềm và chăm sóc khách hàng. Đáng chú ý, mặc dù số lượng việc làm mới dành cho lao động trẻ (khoảng 20%) trong các ngành này có xu hướng giảm, thì cơ hội việc làm cho nhóm lao động lớn tuổi hơn có chiều hướng gia tăng. Xét trên tổng thể, tỷ lệ việc làm của nhóm tuổi từ 22-25 ở những ngành chịu ảnh hưởng từ AI sụt giảm khoảng 6%. Trái ngược hoàn toàn, tỷ lệ ở nhóm lao động lớn tuổi hơn lại tăng từ 6% đến 9%. Xu hướng trái chiều không chỉ dừng lại hai lĩnh vực nói trên mà còn lan rộng sang một số ngành nghề khác như: kế toán, thư ký, lập trình máy tính, bán hàng…
Người lao động cần nhanh chóng thích nghi, học cách sử dụng AI hiệu quả, thay vì làm những công việc trí tuệ nhân tạo có thể thay thế. Nguồn: pexels
Phòng thí nghiệm Kinh tế số Stanford lập luận, thực trạng bắt nguồn từ nguyên nhân, người lao động lớn tuổi thường có kỹ năng giao tiếp tốt, kinh nghiệm thực tiễn – thứ AI khó thay thế. Họ tích lũy nhiều kiến thức ngầm qua quá trình làm việc, điều mà mô hình AI không có khả năng học hỏi. Nghiên cứu phân loại mức độ tiếp xúc với AI từng nhóm ngành. Ví dụ, ngành ít bị ảnh hưởng bởi AI gồm: Công nhân bảo trì, trợ lý y tế, nhân viên dọn dẹp.
Cũng trong báo cáo, các chuyên gia đã trích dẫn dữ liệu được thu thập bởi ADP – đơn vị xử lý bảng lương lớn với 25 triệu lao động, thể hiện độ tin cậy cao của nghiên cứu. Dù AI đang thay thế một số công việc, chuyên gia nhấn mạnh, công nghệ này còn tạo ra nhiều cơ hội mới. Cụ thể, AI không chỉ tự động hóa mà còn giúp nâng cao hiệu suất y tế và điều dưỡng, nơi công việc lặp đi lặp lại do AI xử lý, để con người tập trung cho nhiệm vụ quan trọng hơn.
Sự chênh lệch ở việc sử dụng AI giữa nhiều ngành đang phân hóa lại thị trường lao động. Những ai biết tận dụng công nghệ nâng cao hiệu suất sẽ có lợi thế lớn. Nhà kinh tế Brynjolfsson kết luận, người lao động cần nhanh chóng thích nghi với thay đổi. Nếu chỉ làm những công việc mà AI có thể thay thế, giá trị bạn mang lại chắc chắn bị hạn chế.
Huy Niel