(TAP) - Khi nhắc đến Ý, phần đông người sẽ nghĩ ngay đến chiếc bánh pizza, đĩa mì Ý hay những ly rượu vang sóng sánh đặc trưng. Tuy nhiên, giữa muôn màu của nền ẩm thực đó, sẽ là một thiếu sót lớn nếu không nhắc đến lasagna.
Lasagna là một loại mì dạng tấm, có bề mặt phẳng hoặc hơi lượn sóng ở mép, được luộc chín rồi xếp thành nhiều lớp xen kẽ thịt, sốt cà chua, sốt kem, phô mai. Món ăn nướng lên để tạo ra sự hòa quyện giữa các thành phần, đồng thời mang đến một hương vị béo ngậy, thơm lừng đặc trưng của ẩm thực Ý. Với hình thức đẹp mắt và hương vị đậm đà, lasagna xuất hiện ở bữa ăn thường ngày các dịp sum họp, lễ hội hay bữa tiệc tại gia.
Cả tên gọi và nguồn gốc món ăn lasagna vẫn còn nhiều tranh cãi. Khảo cổ học cho thấy các lát bánh mì mỏng tương tự lasagna ngày nay đã có từ nhiều thế kỷ trước. Theo nghiên cứu “Tổng quan quy trình sản xuất và ứng dụng của mì ống” (The Manufacture and Applications of Pasta as a Food and as a Food Ingredient) của tác giả Antognelli công bố năm 1980, trên Tạp chí Quốc tế về Khoa học và Công nghệ Thực phẩm cho biết, trong số những bích họa (tranh vẽ trên tường, vách) từ thế kỷ 4 trước công nguyên ở lăng mộ của người Etruscan, Lazio (miền Trung nước Ý) đã xuất hiện cây cán bột và dao cắt - các công cụ để làm mì lá phẳng.
Ngoài ra, tài liệu cổ mang tên “De Re Coquinaria” do đầu bếp nổi tiếng thời La Mã cổ đại Apicius biên soạn, cũng có ghi chép về món ăn được chế biến bằng cách xếp các lớp bột với thịt và phô mai. Đến thế kỷ 14, cuốn sách “Liber de Coquina” tiếp tục đề cập đến công thức sử dụng miếng bột mì luộc chín, rắc thêm phô mai, gia vị, phản ánh bước phát triển gần như hoàn thiện về lasagna hiện đại. Ngày nay, lasagna một mặt là món ăn mang tính biểu tượng nền ẩm thực Ý, một mặt là di sản văn hóa lưu truyền qua nhiều thế hệ. Mỗi vùng, mỗi gia đình thậm chí có cả công thức chế biến riêng.
Khảo cổ học cho thấy các lát mì mỏng tương tự lasagna ngày nay đã có từ nhiều thế kỷ trước. (Ảnh minh họa)
Một điểm thú vị ít người biết, tại giai đoạn đầu phát triển, lasagna hoàn toàn không có cà chua ở thành phần nước sốt. Vào thế kỷ 15, cà chua mới du nhập vào Ý từ châu Mỹ và bị người châu Âu coi là thực phẩm độc hại. Phải mất thời gian dài, cà chua mới được chấp nhận, dần trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực nước Ý. Riêng lasagna, cà chua đóng vai trò làm tăng vị chua ngọt tự nhiên cho món ăn, cầu nối để nguyên liệu hòa quyện, từ lớp mì mịn dẻo đến lớp phô mai kéo sợi, từ thịt băm ngọt mềm đến hương thơm thảo mộc.
Quy trình chế biến lasagna không quá khó nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ. Nguyên liệu thường gồm ba phần chính: sốt cà chua thịt, sốt Bechamel béo ngậy và mì lá. Bắt đầu từ phân nhân, người nấu xào hành tím, tỏi, hành tây, cà rốt, cho thêm thịt băm vào đảo đều để thấm gia vị. Sau khi thịt chín, cho cà chua thái nhỏ hầm chung đến khi hỗn hợp sánh lại, thêm lá nguyệt quế để dậy mùi. Tiếp đó là phần sốt Bechamel được nấu riêng từ bơ, bột mì, sữa, khuấy đều tay đến khi sệt lại, nêm nếm muối sao cho vừa miệng. Lưu ý không để lửa quá to, làm bột mì đông lại thành khối. Cuối cùng, luộc mì lá khoảng từ 5-10 phút bằng nước muối pha chút dầu để các lát mì tránh dính vào nhau.
Món ăn nướng lên để tạo ra sự hòa quyện giữa các thành phần, đồng thời mang đến một hương vị béo ngậy, thơm lừng đặc trưng của ẩm thực Ý.
Khi mọi nguyên liệu đã sẵn sàng, chuẩn bị xếp lớp các thành phần món ăn: đầu tiên là lớp sốt Bechamel, tiếp tục giàn mì lá lên trên, rồi đến phần thịt, lặp lại thứ tự đó cho đến khi đầy khay nướng. Lớp cuối cùng thường dùng phô mai mozzarella bào vụn phủ đều lên bề mặt, để khi nướng sẽ chảy ra tạo thành lớp vàng óng hấp dẫn. Cho khay vào lò nướng ở nhiệt độ 180 độ C khoảng 5-10 phút hoặc đến khi phô mai tan chảy và bề mặt hơi xém cạnh. Một chút ngò tây khô rắc lên trên sẽ giúp hoàn thiện món lasagna.
Ngày nay, lasagna không chỉ là một món ăn cổ điển của nước Ý mà đã trở thành biểu tượng ẩm thực toàn cầu với vô vàn biến thể sáng tạo theo từng vùng miền và khẩu vị. Từ lasagna bò truyền thống cùng sốt cà chua đậm đà và phô mai béo ngậy, đến phiên bản chay sử dụng rau củ như nấm, bí đỏ, rau bina, hay thậm chí phiên bản hải sản như tôm, cua, cá hồi,... mỗi cách làm đều mang đến một trải nghiệm mới mẻ.
Phương Anh