(TAP) - Sáng ngày 05/6 (giờ Việt Nam), tại đảo yến Hòn Nội (TP. Nha Trang, Việt Nam), Công ty Yến Sào Khánh Hòa long trọng tổ chức Lễ hội Yến sào Khánh Hòa. Đây là sự kiện thường niên diễn vào tháng 5 (Âm lịch) nhằm tôn vinh nghề khai thác yến sào có truyền thống gần 700 năm và tri ân Thủy tổ, Thánh Mẫu cùng các bậc tiền nhân trong ngành.
Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Khánh Hòa, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa diễn ra với 3 phần chính gồm: Dâng hương tưởng nhớ công đức của thủy tổ ngành nghề yến sào, đảo chủ; Nghi thức khởi chung chinh cổ; Nghi thức đọc văn tế. Đến tham dự có ông Lê Hữu Hoàng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy UBND tỉnh Khánh Hòa; lãnh đạo các sở, ban, ngành, địa phương và 700 cán bộ, công nhân viên công ty, các nhà phân phối, kinh doanh yến sào trên cả nước.
Tại buổi lễ, các đại biểu tham dự đã dành thời gian ôn lại lịch sử hình thành và phát triển của nghề khai thác yến sào, tưởng nhớ đến công đức to lớn của Thủy tổ Đề đốc Lê Văn Đạt và Đảo chủ Thánh mẫu Lê Thị Huyền Trâm. Theo sử sách ghi chép lại, lịch sử yến sào Khánh Hòa bắt đầu vào năm 1328, trong một chuyến công cán đến phương Nam, Đề đốc thủy quân nhà Trần Lê Văn Đạt cùng đoàn quân gặp bão lớn, thuyền phải dạt vào đảo Hòn Tre. Tại đây, ông tình cờ phát hiện ra các đảo yến ở vùng biển phủ đảo Bình Khang (thuộc tỉnh Khánh Hòa ngày nay) và quyết tâm ở lại cai quản vùng đất này. Với tầm nhìn chiến lược của một vị tướng, ông cho thành lập đội thủy quân để bảo vệ, khai thác nguồn tài nguyên quý ở đảo. Nghề yến sào nước ta ra đời từ đó và ông được người đời suy tôn là Thủy tổ của nghề.
Ông Lê Hữu Hoàng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh (hàng đầu, ở giữa) cùng lãnh đạo Công ty Yến sào Khánh Hòa dâng hương tưởng nhớ công đức của thủy tổ, đảo chủ. Nguồn: Cổng Thông tin điện tử tỉnh Khánh Hòa
Những người có công kế nghiệp là An phủ sứ Lê Văn Quang (sinh năm 1719) - hậu duệ đời thứ 21 của Thủy tổ Lê Văn Đạt và con gái là bà Lê Thị Huyền Trâm (sinh năm 1753). Dưới thời Tây Sơn, bà Lê Thị Huyền Trâm đã có công lớn về bảo vệ, phát triển tài nguyên yến sào trong vùng thông qua việc tổ chức khai thác, xuất khẩu yến sào làm nguồn tài chính, hậu cần, quân nhu,... Đến ngày 10/5/1793, trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền lãnh hải và các đảo yến, Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm và cha mình, cùng nhiều tướng sĩ thủy quân Tây Sơn đã anh dũng hy sinh. Để ghi công ơn của vị Đại đô đốc, người dân suy tôn bà là Đảo chủ Thánh mẫu, lập đền thờ tại đảo yến Hòn Nội. Từ đó, ngày 10/5 âm lịch hằng năm trở thành ngày cúng giỗ Thánh Mẫu và tướng sĩ Tây Sơn hy sinh hơn 7 thế kỷ trước.
Đến tháng 11/1990, Công ty Yến sào Khánh Hòa trực thuộc UBND tỉnh Khánh Hòa được thành lập. Đây là đơn vị duy nhất quản lý, khai thác và kinh doanh các sản phẩm yến thiên nhiên Khánh Hòa. Nhằm quảng bá di sản văn hoá yến sào, công ty cũng lấy ngày 10/5 làm ngày tổ chức Lễ hội Yến sào Khánh Hòa, thông qua đó thúc đẩy du lịch, kinh tế xã hội của tỉnh nhà phát triển.
Nghi thức đọc văn tế. Nguồn: Cổng Thông tin điện tử tỉnh Khánh Hòa
Phát biểu tại buổi lễ, ông Lê Hữu Hoàng nhấn mạnh những đóng góp, thành tựu của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, người lao động của Công ty Yến sào Khánh Hòa đạt được trong thời gian qua. Đồng thời, ông hy vọng trong thời gian tới, công ty chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan xây dựng đề án tổng thể gìn giữ, phát huy giá trị nghề khai thác, chế biến yến sào Khánh Hòa và Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế biển và du lịch văn hóa của tỉnh. Để yến sào Khánh Hòa khẳng định vị thế trên trường quốc tế, tập thể công ty cần nỗ lực, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, phát triển quần thể chim yến.
Khép lại buổi lễ, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã trao tặng giấy khen cho 15 cá nhân có thành tích xuất sắc tiêu biểu ngành nghề yến sào Khánh Hòa năm 2025; tặng quà lưu niệm cho đại diện Chi tộc họ Lê thuộc phường Vĩnh Nguyên và phường Phước Hải (TP. Nha Trang, Việt Nam).
Ông Lê Hữu Hoàng - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh biểu dương những thành tựu của Công ty Yến sào Khánh Hòa. Nguồn: Cổng Thông tin điện tử tỉnh Khánh Hòa
Trước đó, tối ngày 04/6, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Việt Nam đã quyết định đưa “Tri thức khai thác, chế biến Yến sào Khánh Hòa” và “Lễ hội Yến sào Khánh Hòa” vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Việc được công nhận là Di sản quốc gia không chỉ mang đến niềm vinh dự to lớn cho tỉnh Khánh Hòa đối với ngành nghề yến sào, mà đó còn là minh chứng cho những giá trị văn hóa, lịch sử và tinh hoa của một nghề truyền thống có từ lâu đời còn sống mãi qua bao thế hệ. Với ý nghĩa đó, cộng đồng người dân Khánh Hòa cũng như toàn thể những người kinh doanh yến sào cần nâng cao trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn di sản, để những giá trị của nghề lan tỏa sâu rộng trong lòng người dân và bạn bè quốc tế.
Qua nhiều thế hệ, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa không chỉ là dịp tôn vinh sản vật quý báu của vùng biển đảo mà còn là sự kiện văn hóa - lịch sử khắc ghi giá trị truyền thống đặc biệt của nghề yến sào. Việc lễ hội được ghi danh vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia càng khẳng định rõ hơn trách nhiệm chung trong việc gìn giữ, phát huy tinh hoa yến sào – niềm tự hào của người dân Khánh Hòa và cả nước.
Các lãnh đạo Công ty Yến sào Khánh Hòa trao tặng quà cho đại diện Chi tộc họ Lê phường Vĩnh Nguyên và phường Phước Hải. Nguồn: Cổng Thông tin điện tử tỉnh Khánh Hòa
Phương Anh
