(TAP) - Tổng thống Donald Trump ban hành sắc lệnh hành pháp nhằm “chấm dứt tội phạm và hỗn loạn” tại các thành phố lớn trên toàn nước Mỹ. Qua đó, đặt ra khuôn khổ pháp lý cứng rắn để đối phó tình trạng vô gia cư, sử dụng ma túy công khai, rối loạn trật tự đang làm xói mòn an toàn cộng đồng, làm suy giảm chất lượng cuộc sống đô thị.
Theo thông báo Nhà Trắng ngày 24/7, sắc lệnh được đưa ra trong bối cảnh hơn 274.000 người Mỹ đang sống không có nơi cư trú ổn định - con số kỷ lục chưa từng có trong lịch sử. Chính quyền cho rằng phần lớn người vô gia cư hiện nay đang vật lộn với nghiện ngập, rối loạn tâm thần, những yếu tố không thể giải quyết đơn thuần bằng nhà ở hoặc trợ cấp xã hội.
Sắc lệnh mới nhằm hạn chế tình trạng người vô gia cư lang thang và sử dụng ma túy tại các thành phố. Nguồn: whitehouse.gov
Sắc lệnh yêu cầu các cơ quan liên bang phối hợp cùng chính quyền bang và địa phương, tăng cường thực thi các lệnh cấm cụ thể bao gồm: Cấm sử dụng ma túy bất hợp pháp nơi công cộng; Cấm cắm trại trái phép, lang thang vô mục đích trong khu vực đô thị; Cấm chiếm dụng trái phép nhà cửa, tòa nhà bỏ hoang.
Ngoài ra, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, Bộ Phát triển Nhà ở và Đô thị, Bộ Giao thông Vận tải cũng cần nhanh chóng phối hợp để thiết lập các quy tắc, điều kiện mới. Theo đó, các thành phố, tiểu bang muốn nhận tài trợ liên bang phải thực thi nghiêm ngặt lệnh cấm đã kể trên. Đồng thời, những chính sách từng bị xem là “khoan dung” như các trung tâm tiêm chích an toàn hoặc mô hình “nhà ở trước, không điều kiện” sẽ không còn được hỗ trợ.
Sắc lệnh đồng thời cho phép chia sẻ dữ liệu y tế với cơ quan thực thi pháp luật; mở rộng quyền cưỡng chế nhập viện hoặc điều trị bắt buộc đối với những người vô gia cư có nguy cơ gây hại cho cá nhân hoặc cộng đồng. Mặc dù chính quyền liên bang cam kết mở thêm hệ thống điều trị cai nghiện, phục hồi tâm thần, các tòa án chuyên trách, nhưng nhấn mạnh rằng đây là một “nghĩa vụ công cộng” chứ không phải lựa chọn tự nguyện.
Động thái này thể hiện quyết tâm khôi phục “trật tự đô thị Mỹ” theo cách cưỡng chế mang dấu ấn chính trị đặc trưng của ông Trump; nhất là trong bối cảnh chủ đề an ninh công cộng đang ngày càng được quan tâm.
Sắc lệnh vấp phải chỉ trích của các tổ chức nhân quyền. Nguồn: X “@homeless_law”
Tuy nhiên, sắc lệnh đã ngay lập tức vấp phải làn sóng phản đối từ các tổ chức bảo vệ quyền người vô gia cư, các nhóm y tế cộng đồng, chuyên gia chính sách đô thị. Họ cảnh báo sắc lệnh không chỉ vi phạm nhân quyền mà còn phản tác dụng, đẩy người vô gia cư ra xa các dịch vụ hỗ trợ; làm trầm trọng thêm khủng hoảng nhà ở, y tế công cộng. Tổ chức National Homelessness Law Center chia sẻ trên X ngày 24/7 rằng: “Sắc lệnh Hành pháp mới của Trump yêu cầu các tiểu bang coi tình trạng vô gia cư và bệnh tâm thần là tội phạm. Việc hình sự hóa chẳng giúp ích gì cho ai cả – chúng ta cần nhà ở và chăm sóc sức khỏe, chứ không phải còng tay và cắt giảm ngân sách.”
Jonathan Nguyen