(TAP) - Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản (総務省自治行) công bố ngày 6/8/2025, năm 2024 đánh dấu cột mốc đáng lo ngại khi dân số nước này giảm hơn 908.000 người. Đây là mức sụt giảm mạnh nhất lịch sử kể từ khi Nhật Bản bắt đầu thống kê dân số từ năm 1968.
Báo cáo mới nhất từ Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản (総務省自治行)
Với tổng dân số hiện chỉ còn khoảng 120 triệu người, năm 2024 là năm thứ 16 liên tiếp Nhật Bản chứng kiến làn sóng suy giảm dân số không có dấu hiệu hồi phục. Nguyên nhân chính đến từ sự mất cân đối nghiêm trọng giữa tỷ lệ sinh và tử. Năm 2024, Nhật Bản chỉ ghi nhận 687.689 trẻ em chào đời, con số thấp nhất lịch sử; trong khi số ca tử vong lên tới 1,59 triệu. Sự chênh lệch khủng khiếp này tạo ra một khoảng trống nhân khẩu học đáng báo động. Ngoài ra, tỷ lệ giảm dân số trung bình toàn quốc là 0,75%, nhưng sự sụt giảm không đồng đều giữa nhiều khu vực, phản ánh thách thức về phân bố dân cư. Điển hình như ở Akita, Aomori (vùng Đông Bắc Nhật Bản) và Kochi (vùng phía Tây Nhật Bản), mức giảm lên tới 1,91%, 1,72% và 1,71% cho thấy sự phân hóa rõ rệt giữa các vùng.
Trong bối cảnh ảm đạm, Tokyo trở thành ngoại lệ hiếm hoi khi dân số bản địa tăng 0,13% nhờ sức hút từ cơ hội việc làm và dịch vụ đô thị. Nếu tính cả người nước ngoài, chỉ Tokyo và tỉnh Chiba lân cận có mức tăng trưởng dương. Đáng chú ý, số lượng cư dân nước ngoài tại Nhật đã lập kỷ lục mới với 3,68 triệu người (tăng 10,65% so với 2023), có 85,77% thuộc độ tuổi lao động. Đặc biệt, Hokkaido dẫn đầu cùng mức tăng 19,57%, minh chứng cho nỗ lực bù đắp thiếu hụt lao động bằng nguồn nhân lực nhập cư.
Ảnh minh họa. Nguồn: cegoh từ pixabay (Canva)
Theo phân tích của truyền thông Nhật Bản (tờ Kyoto), nguyên nhân sâu xa khiến tỷ lệ sinh giảm kéo dài tại Nhật Bản bắt nguồn từ việc chi phí sinh hoạt cao, việc làm không ổn định khiến giới trẻ ngại lập gia đình. Đồng thời, phụ nữ ngày càng tập trung vào sự nghiệp trong khi chính sách hỗ trợ gia đình còn hạn chế. Thêm vào đó, dân số già chiếm gần 30% khiến thế hệ trẻ vừa phải lo con nhỏ, vừa chăm cha mẹ già. Ba yếu tố này tạo thành vòng xoáy khiến tỷ lệ sinh giảm kỷ lục, đe dọa tương lai đất nước. Dù Chính phủ Nhật Bản đã triển khai nhiều chính sách như trợ cấp sinh con, mở rộng hệ thống nhà trẻ, bảo vệ lao động nữ và ưu đãi nhà ở cho các cặp vợ chồng trẻ, nhưng nỗ lực này vẫn chưa đủ để đảo ngược xu hướng. Giới phân tích nhận định, biện pháp hiện tại chỉ như "muối bỏ bể" trước cuộc khủng hoảng đã ăn sâu vào cấu trúc xã hội.
Với tốc độ già hóa nhanh và sinh suất thấp, Nhật Bản đang đứng trước thách thức về sự bền vững kinh tế - xã hội. Nếu không có biện pháp quyết liệt, "quốc gia mặt trời mọc" có nguy cơ đối mặt trước khủng hoảng nhân lực trầm trọng trong vài thập kỷ tới.
Trang Thanh