(TAP) - Chính quyền Tổng thống Donald Trump chính thức công bố "Winning the AI Race: America’s AI Action Plan", một chiến lược toàn diện hướng đến khẳng định vị thế dẫn đầu của Mỹ trong cuộc đua toàn cầu về triển khai, phát triển công nghệ AI.
Bản kế hoạch dài hơn 60 trang mang tiêu đề “Chiến thắng trong cuộc đua AI: Kế hoạch Hành động của Mỹ” (Winning the AI Race: America’s AI Action Plan) được Nhà Trắng công bố ngày 23/7. Đây là kết quả từ sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Trump ký vào tháng 1 nhằm loại bỏ những rào cản đang cản trở Mỹ thống trị lĩnh vực AI. Kế hoạch này không chỉ vạch ra đường hướng phát triển công nghệ mà còn phản ánh rõ tầm nhìn chính quyền Trump về vai trò trung tâm AI đối với kinh tế và an ninh quốc gia ở tương lai.
Kế hoạch hành động về trí tuệ nhân tạo chính thức ra mắt trên nền tảng sắc lệnh hành pháp được ký tháng 1. Nguồn: whitehouse.gov
Theo thông cáo báo chí, Nhà Trắng nhấn mạnh chiến lược đặt nền tảng cho một thời đại vàng của công nghệ Mỹ, bắt đầu bằng việc giảm thiểu can thiệp chính phủ vào đổi mới. Chính quyền nhận định rằng một số quy định hiện hành, đặc biệt là những chính sách can thiệp sâu việc phát triển, đào tạo hoặc phân phối mô hình AI, đang bóp nghẹt sự sáng tạo; làm chậm tiến độ thương mại hóa, khiến Mỹ tụt hậu so với đối thủ toàn cầu như Trung Quốc. Để khắc phục, kế hoạch sẽ loại bỏ hoặc vô hiệu hóa các quy định liên bang “không cần thiết”; đồng thời ngăn cản việc hình thành bộ luật tiểu bang có thể tạo ra sự phân mảnh về chính sách AI trên toàn quốc.
Nhà trắng nhấn mạnh tầm quan trọng kế hoạch trong việc củng cố vị trí dẫn đầu về AI của Mỹ. Nguồn: whitehouse.gov
Thay vì chỉ tập trung vào sản phẩm cuối cùng, kế hoạch mở rộng phạm vi chiến lược thương mại sang cả thành phần cốt lõi, đi kèm các điều khoản đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và không có ý kiến thiên vị bất kỳ bên nào. Nhà Trắng tuyên bố sẽ hỗ trợ mạnh mẽ cho các đối tác chiến lược, trong đó có đồng minh ở châu Âu, châu Á, để xây dựng một mạng lưới hợp tác AI dân chủ đối trọng với Trung Quốc. Kế hoạch cũng đưa ra nhiều cam kết về hạ tầng, mở rộng năng lực điện toán, nâng cấp lưới điện, thúc đẩy xây dựng trung tâm dữ liệu, nhà máy bán dẫn. Chính quyền Trump khẳng định nếu không có sự đầu tư quy mô nền tảng vật lý của công nghệ AI, nước Mỹ không thể giữ vững vị thế siêu cường. Bên cạnh đó, ngành kỹ thuật thiết yếu như cơ điện, HVAC, bảo trì công nghiệp cũng được xem là xương sống cho chiến lược hạ tầng. Vì vậy, chính quyền sẽ đẩy mạnh đào tạo lực lượng lao động ở lĩnh vực này thông qua chương trình liên bang.
Ngoài ra, kế hoạch thể hiện quan điểm cứng rắn từ chính quyền Trump đối với các bang có xu hướng áp dụng luật hạn chế AI. Các tiểu bang nào thông qua quy định đánh giá là “thù địch với đổi mới” có thể bị từ chối khoản tài trợ liên bang về lĩnh vực AI, công nghệ. Thậm chí, FCC có thể đánh giá liệu một đạo luật cấp bang có “gây nhiễu điều phối quốc gia” hay không.
Phát biểu tại thông cáo, Giám đốc Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ Nhà Trắng, ông Michael Kratsios, khẳng định: “Kế hoạch này vạch ra lộ trình quyết đoán để củng cố quyền lực công nghệ của nước Mỹ. Tổng thống Trump đã đặt AI là trọng tâm của chiến lược đổi mới quốc gia, thúc đẩy một thời đại mới về vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ về khoa học, công nghệ và ảnh hưởng quốc tế. Với tầm nhìn rõ ràng, chúng tôi đang huy động toàn bộ nguồn lực liên bang để đẩy nhanh năng lực đổi mới, xây dựng hạ tầng tiên tiến, đảm bảo rằng người lao động và các gia đình Mỹ được hưởng lợi trong kỷ nguyên AI.”
Theo Nhà Trắng, Bộ Thương mại, Bộ Ngoại giao và cả cộng đồng tình báo sẽ tham gia kiểm duyệt, phân tích những mô hình AI do Trung Quốc phát triển để xác định yếu tố tuyên truyền hoặc ảnh hưởng chính trị. Đồng thời, chính quyền ưu tiên triển khai mô hình mã nguồn mở, chia sẻ trọng số mô hình (open-weight), một cách tạo chuẩn mực toàn cầu về tính minh bạch, đáng tin cậy. Chính phủ còn cam kết đầu tư mạnh vào giáo dục, đào tạo kỹ năng AI, đặc biệt thông qua sáng kiến chung giữa Bộ Lao động, Bộ Giáo dục và Quỹ Khoa học Quốc gia.
Ngoài ra, doanh nghiệp nhỏ, startup cũng nhận hỗ trợ từ chương trình tài trợ như SBIR, STTR để tạo nên một hệ sinh thái đổi mới bền vững. Các mô hình AI được kiểm định môi trường thử nghiệm (testbed) phục vụ nhiều ngành then chốt: nông nghiệp, y tế, năng lượng và quốc phòng.
Phát biểu với vai trò Ngoại trưởng kiêm Cố vấn An ninh Quốc gia tạm quyền, ông Marco Rubio nhấn mạnh: “Chiến thắng trong cuộc đua AI là điều không thể thỏa hiệp. Tổng thống Trump đã nhìn thấy tầm quan trọng chiến lược của AI ngay từ đầu nhiệm kỳ và đã hành động dứt khoát khi yêu cầu thực hiện kế hoạch này. Các mục tiêu chính sách của tài liệu này đặt ra kỳ vọng rõ ràng cho toàn bộ chính phủ liên bang nhằm đảm bảo rằng Mỹ tiếp tục thiết lập tiêu chuẩn vàng về công nghệ, và thế giới tiếp tục vận hành trên nền tảng do người Mỹ tạo ra.”
Kế hoạch hành động lần này đánh dấu một bước chuyển mạnh mẽ trong chiến lược công nghệ quốc gia, thể hiện rõ quan điểm “nước Mỹ đi trước” (America First) vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo dưới thời Tổng thống Trump.
Jonathan Nguyen