(TAP) - Trong bối cảnh an ninh toàn cầu thay đổi, Liên minh châu Âu (EU) đang tìm cách tự chủ hơn ở lĩnh vực quốc phòng, giảm phụ thuộc Hoa Kỳ. Ghi nhận mới đây, 18 quốc gia thuộc EU nộp đơn xin hàng tỷ EUR từ Quỹ Hành động An ninh châu Âu (SAFE) để mua sắm thiết bị quân sự, tăng cường khả năng phòng thủ khu vực.
Trên mạng xã hội “X” (@EU_Commission) ngày 30/7, Ủy ban châu Âu (European Commission, viết tắt: EC) cho biết 18 quốc gia nộp đơn bao gồm: Bỉ, Bulgaria, Croatia, Cộng hòa Síp, Cộng hòa Séc, Estonia, Phần Lan, Pháp, Hy Lạp, Hungary, Ý, Latvia, Litva, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania, Slovakia và Tây Ban Nha. Tổng giá trị gói tài trợ được đề xuất khoảng 127 tỷ EUR (tương đương 147 tỷ USD).
Ủy ban châu Âu thông báo, 18 quốc gia EU nộp đơn xin được hỗ trợ mua sắm quốc phòng. Nguồn: X “@EU_Commission”
Theo tờ Associated Press (AP) ngày 30/7, Quỹ Hành động An ninh EU (Security Action for Europe, viết tắt: SAFE) có quy mô lên đến 150 tỷ EUR (khoảng 173 tỷ USD), thiết lập mô hình như một chương trình cho vay lãi suất thấp. Ngoài các thành viên EU, Ukraine cùng một số quốc gia có thỏa thuận an ninh với EU như Vương quốc Anh cũng có thể tiếp cận nguồn quỹ. SAFE ra đời giữa bối cảnh Hoa Kỳ, đặc biệt dưới thời Tổng thống Donald Trump đã thể hiện lập trường cứng rắn; không còn ưu tiên EU trong chính sách an ninh đối ngoại.
Mục tiêu SAFE nhằm hỗ trợ những nước châu Âu mua sắm thiết bị quân sự thiết yếu như: hệ thống phòng không, tên lửa, pháo binh, đạn dược, máy bay không người lái (UAV), phương tiện hỗ trợ chiến lược. Quỹ khuyến khích các quốc gia nhận hỗ trợ, mua sắm thiết bị từ nhà cung cấp thuộc khu vực, thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng EU, đảm bảo khả năng sản xuất nội địa. Ghi nhận Ba Lan là bên xin nhiều ngân sách nhất của SAFE. AP dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan nói dự án quốc phòng nước này dự kiến cần khoảng 45 tỷ EUR (tương đương 52 tỷ USD). Tuy nhiên, mức tài trợ thực tế vẫn phụ thuộc cách phân bổ ngân sách từ EC.
Một số nước EU lo ngại, Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ tiếp tục nhắm đến một quốc gia khác ở khu vực sau khi chiến thắng chiến trường Ukraine. Nguồn: President of Russia
Tháng 2 vừa qua, Reuters cho biết, EU đã cho phép 15 thành viên sử dụng “điều khoản thoát hiểm quốc gia” (national escape clause) - cơ chế giúp các nước chi tiêu thêm cho quốc phòng, không bị ràng buộc bởi quy định nghiêm ngặt về nợ công. Như TAP News từng thông tin, nhiều đồng minh Hoa Kỳ tại châu Âu lo ngại nếu Nga giành chiến thắng cuộc chiến ở Ukraine, Tổng thống Vladimir Putin tiếp tục nhắm đến một quốc gia khác ở EU. Chính vì vậy, việc tăng cường khả năng phòng thủ, tự chủ về an ninh trở thành ưu tiên hàng đầu của toàn khối.
Kelvin Huynh