(TAP) - Bất chấp nhiều tháng đàm phán căng thẳng, thỏa thuận thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc vẫn đang vướng phải “điểm nghẽn” then chốt: Washington kiên quyết yêu cầu Bắc Kinh ngừng nhập khẩu dầu từ Nga và Iran; trong khi Trung Quốc khẳng định không nhượng bộ trước áp lực.
Sự bất đồng này đẩy hai cường quốc vào thế bế tắc, bất chấp việc Hoa Kỳ đã chính thức áp thuế mới từ ngày 1/8. Theo tiết lộ từ AP (8/7), Mỹ cho rằng việc Trung Quốc duy trì nhập khẩu năng lượng từ Nga và Iran có thể gián tiếp tài trợ cho các hoạt động quân sự, đe dọa an ninh khu vực, toàn cầu. Đây là lý do Washington đặt điều kiện tiên quyết lên bàn đàm phán: Bắc Kinh phải cắt đứt nguồn cung từ hai quốc gia này.
Tuy nhiên, phía Trung Quốc đã phản ứng quyết liệt. Trên trang X (Twitter) của Bộ Ngoại giao Trung Quốc (@MFA_China), người phát ngôn khẳng định: “Trung Quốc luôn ưu tiên chủ quyền quốc gia và an ninh năng lượng. Chúng tôi không chấp nhận bất kỳ sự áp đặt nào từ bên ngoài”. Tài khoản “X” Đại sứ quán Trung Quốc tại Hoa Kỳ (@ChineseEmbinUS) cùng ngày đã chia sẻ lại bài đăng, nhấn mạnh: “Trung Quốc luôn đảm bảo nguồn cung năng lượng để phục vụ lợi ích quốc gia. Cuộc chiến thuế quan không có bên nào dành chiến thắng”.
Bắc Kinh nhấn mạnh nước này đảm bảo nguồn cung năng lượng vì phục vụ lợi ích quốc gia. Nguồn: X “@ChineseEmbinUS”
CBS News ngày 4/8 dẫn lời của ông Danny Russel, chuyên gia tại Viện Chính sách Xã hội Châu Á (Asia Society Policy Institute) nhận định Trung Quốc đang nắm thế thượng phong trong đàm phán. Bởi lẽ, Washington không muốn phá vỡ tiến trình thương mại vốn đã có những tín hiệu tích cực gần đây. Hơn nữa, việc Bắc Kinh từ bỏ nguồn cung dầu từ Nga và Iran là điều gần như không tưởng. Dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) do CBS trích dẫn cho thấy, Trung Quốc hiện nhập tới 80 - 90% lượng dầu xuất khẩu của Iran. Ngoài ra, Bắc Kinh còn sử dụng biện pháp tinh vi để né tránh trừng phạt - chuyển dầu giữa nhiều tàu ngoài khơi, chứng tỏ quyết tâm duy trì nguồn cung chiến lược.
Hoa Kỳ yêu cầu Trung Quốc chấm dứt mua dầu từ Nga - Iran, nhưng người phát ngôn phía Bộ Ngoại giao Bắc Kinh đã lên tiếng phản đối. Nguồn: X “@MFA_China”
Trước thái độ cứng rắn của Trung Quốc, Washington đang xem xét các biện pháp trừng phạt mạnh tay hơn. Theo tin tức ngày 4/8 của tờ The Independent, ngày 30/7, Tổng thống Donald Trump cảnh báo về mức thuế 100% cho hàng hóa của bất kỳ quốc gia nào mua dầu từ Nga; trừ khi Moscow chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Thậm chí, tờ CBS News cho biết nhiều chính trị gia trong nội bộ Nhà Trắng còn đề xuất áp thuế 500% đối với năng lượng Nga. Đề xuất này được trình lên Quốc hội, nhận sự ủng hộ rộng rãi từ cả hai đảng vào tháng 4. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khác lại tỏ ra lo ngại, cho rằng các biện pháp quá khắt khe có thể làm chệch hướng toàn bộ tiến trình đàm phán thương mại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế quốc gia.
Cuộc đối đầu Mỹ - Trung một lần nữa cho thấy sự phức tạp giữa an ninh năng lượng và chiến lược địa chính trị. Trong khi Mỹ muốn siết chặt những đối thủ như Nga và Iran thông qua áp lực kinh tế; Trung Quốc kiên định bảo vệ lợi ích quốc gia, coi nguồn cung năng lượng ổn định là yếu tố sống còn. Liệu Washington có thể thuyết phục được Bắc Kinh hay cả hai sẽ tiếp tục giằng co? Câu trả lời phụ thuộc vào việc bên nào sẵn sàng nhượng bộ hoặc tìm ra giải pháp đủ khéo léo để cân bằng lợi ích.
Kane Nguyen